“Farðu í austur, Adolf minn !”

Mjög fróðlegt er að skoða framvindu mála á sviði evrópskra stjórnmála á árunum eftir að nazistar komust til valda í Þýskalandi og fram að stríði. Bretar léku þá tveim skjöldum eins og svo oft áður og blésu með ýmsum hætti að kolum ófriðar bak við tjöldin. Ófriðurinn kom en reyndar ekki með þeim hætti sem að var stefnt !

 

Bretar studdu í raun Franco og fasista á Spáni ásamt fasistaríkjunum Þýskalandi og Ítalíu. Frakkar voru skömminni skárri og studdu lýðveldisstjórnina á Spáni í einhverjum mæli en ekki var það mikið. Stanley Baldwin og eftirmaður hans Neville Chamberlain, formenn breska Íhaldsflokksins, gengu erinda breska auðvaldsins og reyndu á allan hátt að vingast við nazistastjórnina. Neville Henderson var gerður að sendiherra í Þýskalandi með bein fyrirmæli um það !

 

Í dag viðurkenna flestir að borgarastyrjöldin á Spáni hafi verið forleikurinn að síðari heimsstyrjöldinni og framferði ríkja þar hafi sett mark sitt á það hvað Hitler taldi sér óhætt að ganga langt í ásælni sinni. Einkum á það við um Bretland og Frakkland.

 

Þegar Tékkóslóvakíumálin leiddu í ljós að Bretar og Frakkar sviku verndarloforð sín gagnvart Tékkum og færðu Hitler land þeirra á silfurfati, munu ráðamenn Sovétríkjanna endanlega hafa gert sér ljóst að ekki var á neitt að treysta í samningum við Breta og Frakka. Þeir fóru því að huga að eigin öryggi óháð samstarfi við aðra, en þeir töldu sig vita að til stríðs myndi koma og að vinna tíma var þeim lífsnauðsyn !

 

Munchensamningur Chamberlains við Hitler var í raun endanleg staðfesting á því hvílíkar hörmungar undanlátsstefna Baldwins og Chamberlains gagnvart nazisastjórninni í Þýskalandi myndi leiða yfir Bretland. Líklega má segja að eina framlag Chamberlains til mála í Munchen hafi verið hin þráláta beiðni hans í nafni breska auðvaldsins :“ Farðu í austur, Adolf minn !”

En til þess var Nazista-Þýskaland fjármagnað og byggt upp af auðvaldi Vesturlanda, að það réðist á Sovétríkin og kvæði þar kommúnistadrauginn niður !

 

En Hitler lék sér að Chamberlain eins og köttur að mús. Fullvissaði hann um fullan vilja sinn til samvinnu og að hann myndi auðvitað fara kórrétt í málin. Bretinn hélt svo ánægður heim með sérhagsmunafylltan sauðarhausinn sinn og veifaði plagginu með undirskrift Hitlers um leið og hann mælti ein örgustu öfugmæli Sögunnar: “Sjá, ég færi yður frið um vora daga !”

 

Maðurinn hegðaði sér eins og hálfviti ? Hvar voru þeir Baldwin eiginlega staddir með stefnu sína á þessum árum ? Þeir hljóta að hafa lifað í einhverju draumalandi íhaldsins, þar sem allir áttu skilyrðislaust að dansa eftir þeirra takti !

 

Illu heilli voru þetta forsætisráðherrar Bretlands á þessum tíma og hvorugur þeirra reyndist fær til að gegna því starfi. Eftirtíminn sýnir þá sem lítið annað en ábyrgðarlausa sérgæðinga í auðvaldsklíku Montague Normans bankastjóra Englandsbanka !

 

Auðvald Vesturlanda krafðist þess að Hitler stæði við orð sín um sókn í austur, Drang Nach Osten, en skipunin var reyndar orðin að auðmjúkum bænarorðum í Munchen: “ Gerðu það fyrir okkur, Adolf, farðu í austur, við höfum hjálpað þér og stutt þig til valda, nú biðjum við þig að minnast þess og gera það sem gera þarf !

 

En skrímslið var ekki lengur í neinum böndum og það varð ekki hamið. Hatrið á Frökkum mátti sín meira í huga þess en hin fyrirfram ákveðna krossferð gegn Sovétmönnum og heimskommúnismanum. Því fór sem fór !

 

Hitler fór í vestur og það varð til þess að atburðarásin neyddi breska ráðamenn - í úlfakreppu eigin mistaka - í bandalag sem aldrei átti að verða. Breska íhaldið varð að bjarga sér með varnarbandalagi við Sovétríkin, sem ekki hafði komið til greina af þess hálfu í kringum Tékkóslóvakíumálin tiltölulega skömmu áður. Chamberlain varð að axla sín skinn og fara því enginn treysti honum lengur !

 

En hver átti að taka við af honum ? Það voru eiginlega allir í Íhaldsflokknum undir sömu sök seldir, en það var kannski einn til sem hægt væri að notast við ? Aldraður og raunar afdankaður bolabítur var látinn taka við stöðu hins burtrekna, hann hafði gagnrýnt Baldwin og Chamberlain - síðustu 3-4 árin, - fyrir slæleg viðbrögð gegn stóraukinni hervæðingu Þýskalands. Þannig varð Winston Churchill – kommúnistahatarinn mikli, forustusauður Breta, sem enginn hefði búist við, og hann sleikti Sovétríkin og Stalín með, milli hæls og hnakka, næstu árin !

 

Svo kom Fultonræðan strax í marsbyrjun 1946 og sýndi innrætið og stríðsæsingaáráttuna í Churchill sem aldrei fyrr. Ekkert hafði hann lært og áfram vildi hann þjóna auðvaldskröfunni frá því fyrir stríð – í anda Sidney Reillys og hans líka – með því að koma á krossferðinni miklu gegn Sovétríkjunum !

 

En nú var slagorðið: “ Farðu í austur, Sámur frændi !” Járntjaldshugtakið fékk Churchill að láni hjá Göebbels sem hafði notað það í hliðstæðum tilgangi í áróðurs-útsendingum sínum meðan á stríðinu stóð. En sem betur fer fylgdi ekki þriðja heimsstyrjöldin á eftir þeirri annarri, þó sumir óttuðust að Kóreustyrjöldin yrði forleikurinn að henni, enda virtust menn eins og MacArthur tilbúnir að beita þar kjarnorkuvopnum !

 

Enn er slegið á ýmsa ófriðarstrengi og enn er þessi heimur okkar í báli hér og þar. Hvað mun verða veit enginn, en sem samastaður í tilverunni fyrir friðsamt fólk, er veröldin á ýmsan hátt engu tryggari staður en hún var vorið 1939 !

Af hverju er aldrei hægt að læra neitt af Sögunni ?