Að slá Viktoríumetið !

Elísabet II er búin að sitja drjúglengi í embætti sem drottning Breta eða í 61 ár samtals. Sumir hafa velt því fyrir sér hvort drottningin hafi eitthvað spáð í það að víkja fyrir syni sínum eða sonarsyni, en það er ekki líklegt að það verði fyrr en hún hefur setið í - segjum 64 ár, en þá hefur hún líka setið í hásætinu lengst allra breskra krúnuhafa.

Viktoría drottning ríkti frá 1836 til 1901 eða í 63 ár og 7 mánuði og hefur enginn setið svo lengi að völdum í Bretlandi sem hún til þessa, en verði Elísabet II enn í hásætinu árið 2015 mun hún slá þetta met Viktoríu einhverntímann í september það ár. Það keppa allir að einhverju og ég hef lúmskan grun um að Beta hafi augun hjá sér varðandi þetta atriði. Það þarf engum að blandast hugur um að hún hefur sinn metnað og sína löngun til að setja þetta met, enda stutt í að það náist !

Nokkrir eru þeir sem hafa setið býsna lengi í breska hásætinu en það hefur þó alls ekki þýtt það að þeir hafi komið meiru góðu í verk eða verið merkari en margir þeir sem skemmri viðdvöl hafa haft þar. Hér skal nefna nokkra þeirra.

Hinrik III ríkti frá 1216 til 1272 eða í um 56 ár, en var á síðustu árum sínum á tímabili nokkuð laus frá hásætinu vegna aðalsuppreisna. Hann var sonur Jóhanns landlausa og því bróðursonur Ríkharðs ljónshjarta, eina „Frakkans" sem hefur verið gerður að enskri þjóðhetju ; jafnframt var hann faðir Játvarðar I sem lét  meðal annars taka William Wallace af lífi.

Játvarður III, sonarsonur Játvarðar I, var konungur 1327 til 1377 eða í 50 ár og dundaði sér mikið á þeim tíma við svokallað hundrað ára stríð við Frakka og kostaði það ekki svo fáa þegna hans lífið, en skemmtun konunga þótti víst aldrei of dýru verði keypt á fyrri tímum !

Georg III sat í 60 ár sem konungur, frá 1760 til 1820, en stundum var hann ruglaður og gegndi þá sonur hans störfum á meðan, og svo mun að mestu hafa verið tíu síðustu árin. Það var harðlínu stjórnarstefna Georgs III sem leiddi til þess að nýlendur Breta í Ameríku gerðu uppreisn og stofnuðu síðan Bandaríkin.

Elísabet I, nafna nútíma-Betu, var drottning í tæp 45 ár, 1558-1603, og var oft kölluð Meydrottningin eða The Virgin Queen. Það leiddi það af sér að Walter Raleigh kallaði eina nýlenduna vestanhafs eftir henni eða Virginíu, sem mætti þá trúlega heita á okkar tungu Meyjarland.

Hinsvegar er ég ekki viss um að þessi fyrri Beta hafi verið eins mikil meydrottning og sumir virðast hafa haldið eða látið heita;  en hvað um það, hún var að minnsta kosti mikill skörungur og á hennar dögum var lagður grunnurinn að stórveldistímum Breta og einkum þó sjóveldinu.

Líklegt má telja að Francis Drake, sem uppi var á hennar dögum, sé einn mesti sævíkingur allra tíma og jafnframt einn mesti afreksmaður enskrar sögu.

En hver tími hefur sín einkenni og þó Elísabet II hafi ríkt lengi og margt hafi gerst í hennar hásætistíð, hefur hún auðvitað ekki haft þau skilyrði sem flestir fyrirrennarar hennar höfðu til að gera þegna sína höfðinu styttri ef þeir gerðust eitthvað uppivöðslusamir gagnvart hátigninni. Beta hefur samt verið talin nokkuð staðföst og farsæl sem drottning og þannig jafnan náð að halda all miklum vinsældum meðal þegna sinna, enda talið að breska þjóðin sé öllum öðrum þjóðum dýpra sokkin í konungsdýrkun og drottningartilbeiðslu. Í þeim efnum hefur slepjan yfirleitt lekið af hverju strái á akri Breta !

Í dag ætti hin ætlaða upplýsing auðvitað að vera orðin nægilega þroskuð til að menn sæju að upphafning einstaklinga með þeim hásætishætti sem þekktist forðum er algjör vitleysa, en mannseðlið er enn samt við sig og ekki síst þegar að snobbi og yfirborðsmennsku kemur. Þar hlaupa þeir jafnvel fyrstir fram sem síst hefði verið talið að ættu og myndu láta sjá sig á vettvangi slíkrar heimsku !

Það hefur reyndar alltaf legið fyrir, að svonefndar menntastéttir hafa lagt sitt til í snobbið og ríflega það, enda titlatog löngu þekkt og dýrkað í slíkum hópum. Getur ekki meistaragráða í tilnefndri fræðigrein nú á dögum alveg þótt jafngildi barónstitils frá liðinni tíð og krefjast svipaðrar lotningar og undirgefni af annarra hálfu ? Er þá ekki hrokinn og yfirlætið komið innan seilingar sem fyrr ?

Það skiptir í sjálfu sér ekki svo miklu hver situr í manngerðu tignarhrokahásæti og kallast þar konungur eða drottning, en það er aldagamalt tilræði við mannlega dómgreind að menn skuli vera settir í slík hásæti og það enn í dag. Meðan sýndarmennska falskrar valdstjórnar birtist með slíkum hætti, er ljóst að mannkynið á enn langa göngu fyrir höndum til lifandi þroska og hugarfarslegrar jafngöfgi !