Um stjórnunarmálefni heimaslóða !

Enn einu sinni fer gömul áróðursplata að snúast, um ætlaða hagkvæmni þess að gera heilar sýslur að einu sveitarfélagi. Þeir sem vilja slíka tilhögun virðast yfirleitt fá einhverja margstimplaða ábyrgðaraðila til að gefa út skýrslu sem undirstrikar alla hagkvæmnina. Svo er látið mikið yfir vandaðri rannsókn á því hvað íbúum viðkomandi svæðis komi þetta vel og að heilmiklir fjármunir sparist og geti nýst í annað. Þjónustan á að komast á sérstakt gæðastig og allt á að verða miklu betra !

Það kemur heldur ekki á óvart að þeir sem tala mest fyrir slíkum sameiningum, eru yfirleitt sveitarstjórnarmenn eða áhrifamenn í stærsta þéttbýliskjarnanum, enda klæjar þá líklega í fingurna eftir því að hafa úr meira fjármagni að spila. En ég er hreint ekki viss um að í því sambandi séu þeir endilega með þarfir alls svæðisins í huga, heldur gæti ég miklu frekar trúað því að þeim sé töluvert annarra um að hlynna að því sem næst þeim er, en vilji fá aðkomna fjármuni til þess, þar sem eitthvað vanti kannski til þess á heimaslóðum !

Og menn geta vissulega hugsað sér að hlynna að sínu næsta umhverfi með margvíslegum hætti, en hitt er jafn víst að sumar aðferðir til þeirra hluta lýsa ekki jafn hreinum viðhorfum sem aðrar. Það er nefnilega einnig sjónarmið þeirra sem gjalda varhug við stórum sameiningum, eða eru þeim beinlínis andvígir, að þeir vilja hlynna að sínum heimaslóðum, en með þeim ærlega hætti að fá í friði að nota eigin fjármuni til þess, en sækja þá ekki í annarra vasa eða láta taka þá af sér með stjórnsýsluskipun að sunnan. Og sú afstaða er í hæsta máta virðingarverð að mínu mati og ekkert við hana að athuga !

Það vita allir sem hafa spáð í þessi sameiningarmál sveitarfélaga, að stærsta ögnin í gerinu er yfirleitt alltaf hlynnt sameiningu og þrýstir frekast á að fá hana í gegn. Það er einkum vegna þess að slík sameining verður til þess að valdið dregst saman á þeim miðstjórnarpunkti sem stærsti þéttbýliskjarninn verður óhjákvæmilega. Þar skapast svo fljótlega heimakær svæðisstjórn sem hefur allt fjárhagssvald í sínum höndum. Þá blómstrar þetta hryggjarstykki hagkvæmninnar, en því miður oftast á kostnað útlimanna. Þetta vita þeir menn sem ákafastir eru í sameiningar af þessu tagi, enda eru þeir oftast staðsettir þar sem blómabreiðan verður helst til húsa.

Við Skagstrendingar erum, að mínu áliti, flestir þeirrar hyggju, að við viljum eiga gott samstarf við Blönduós, og jafnframt önnur sveitarfélög í nágrenninu, en við höfum samt engan sérstakan áhuga fyrir því að færa stjórn okkar sveitarfélags inn á Blönduós. Það má vissulega margt bæta í stjórnun mála hér hjá okkur, en það er í hæsta máta ólíklegt, að félagslegar endurbætur í hinum ýmsu málaflokkum muni koma frá einhverju vélrænu, mistjórnarmenguðu kerfisstýri sem staðsett verði á Blönduósi. Ég leyfi mér að hafa fyllstu efasemdir um það !

Ég held því að það sé best eins og sakir standa, að hver sveitarstjórn hlynni að sínum reit og geri það í góðri samvinnu og sátt við aðrar sveitarstjórnir á svæðinu. Það er ekkert að því að við Húnvetningar ræktum hið héraðslega tún okkar sameiginlega varðandi sögu og menningu, og tökum saman höndum í hverju því máli sem til framfara getur horft fyrir okkur öll, en það er engin ástæða til að troða öllum mannlífsþúfum héraðsins undir einhverja misvitra miðstjórn !

Við Skagstrendingar höfum ekki talið okkur í neinni þörf fyrir það að horfa til Blönduóss á sama hátt og segja má að Evrópusambandssinnar mæni til Brussel. Það er ekki af engu sem helstu viðhlægjendur Evrópusambandsins hérlendis eru búsettir á Reykjavíkursvæðinu, þar sem slíkir ætla sér vafalaust aldeilis að maka krókinn í væntanlegu kommissarakerfi sæluríkisins.  Enda er það ljóst, að margir úr þeim hópi eru orðnir svo úteygir af eftirvæntingu til gæðanna að utan, að íslensk landsbyggð er áreiðanlega það síðasta sem þeim gæti komið til hugar að ætti að eiga einhvern tilverurétt í stærstu sameiningunni, sameiningu álfunnar !

En við Skagstrendingar getum að sjálfsögðu óskað Blönduósingum og bæjarstjórn þeirra alls góðs í nútíð og framtíð, en við vitum að það er fyrst og fremst í höndum okkar sjálfra að skapa gott og farsælt mannlíf á eigin slóðum, og að aðrir munu ekki gera það fyrir okkur. Og það má líka í því sambandi minna á það, að samvinna tveggja jafnrétthárra aðila er allt annað en yfirtaka eins á kostnað annarra !

Pöntuð skýrsla um hagkvæmni sameiningar sveitarfélaga tekur kannski sæmilegt mið af reikningsliðum rekstarmála, tekjum og gjöldum. En slík skýrsla getur aldrei innifalið þau mannfrelsisvænu sjónarmið, sem hafa mikið gildi í hverju byggðarlagi, og eru undirstaða þeirrar afstöðu að vald yfir eigin málum sé og eigi að vera í höndum heimamanna.  Í hvert sinn sem það vald er fært eitthvað lengra frá fólki verður það ópersónulegra og við það veikist borgaraleg réttarstaða almennings í landinu. Sparnaður á lýðræði er því aldrei fólki í hag !

Það er sannfæring mín að best sé að Skagstrendingar hafi forræði fyrir eigin málum sem lengst, og þó að ég sé reyndar nokkuð fjarri því að vera ánægður með sveitaryfirvöld hér, tel ég engar líkur á því að ráðamenn, jafnvel þó einhverjir þeirra verði héðan af ströndinni, verði almenningsvænni eða upplýstari um heimabyggðar gagn og nauðsynjar við það eitt  -  að fá að sitja á einhverjum kontór við ósa Blöndu og fylgja þar einhverjum stöðluðum fyrirmælum á miðstjórnarvísu. Frelsi í eigin málum er að öllu jöfnu alltaf besti kosturinn !

Ég sé því enga ástæðu til þess að Skagaströnd fari í sveitarstjórnarlegt yfirstjórnar-samkrull með Blönduósi eða öðrum sveitarfélögum að svo komnu máli, ekki frekar en ég sé ástæðu til þess að Ísland sökkvi sér í það far - að leggjast sem hráefnanýlenda undir Evrópusambandið !