Hvað er lífið ?

Ég held ég geti sagt með fullum sanni, að ég hafi verið alinn upp við það viðhorf að lífið væri einhvers virði, já, og ekki bara það, heldur mikils virði. Siðalögmál samfélagsins í þá tíð þegar ég var að mótast til manns, gengu mikið út á það að enginn ætti annan að drepa. Áhrif kristindómsins höfðu þar mikið að segja og það virtist víðtæk samstaða um það viðhorf meðal þjóðarinnar að í öllu bæri að efla frið en ekki viðsjár milli manna.

Ýmis óhugnanleg mál frá fyrri tíð, sem maður las um sem unglingur, svo sem Illugastaðamorðin og atburðirnir á Sjöundá, urðu manni því mjög til umhugsunar og maður spurði sig þráfaldlega þeirrar spurningar: Hvað verður um sálir fólks sem hefur framið slík afbrot og hefur slíkt á samviskunni ?

Ég veit auðvitað ekki svarið við því, en það hafa nokkuð margir lifað í þessum heimi sem hafa haft líf á samviskunni og það jafnvel býsna mörg. En sú óværa var samt lengi vel að mestu fjarri okkar landi, þó til væri að látin væri stundum í ljós sú hugsun, líklegast í glettni og hálfkæringi, að saklausir menn væru drepnir út í löndum, meðan sumir fengu að lifa hérlendis sem ættu það ekki skilið !

En lífið var álitið friðhelgt og flestir Íslendingar voru áreiðanlega þannig sinnaðir að býsna mikið hefði þurft að koma til, svo þeir dræpu mann. Maður með mannsblóð á höndum hlaut að verða merktur í okkar litla samfélagi, jafnvel þó að hann hefði setið inni í smátíma og tekið út einhverja refsingu. Jafnvel mildandi aðstæður eða svokallaður neyðarréttur sjálfsvarnar, gat ekki breytt því almenna áliti að manndráp væri mikill glæpur og ekki var talið að neinn maður yrði samur eftir að hafa orðið annarri manneskju að bana.

Það hefur margvíslega komið í ljós í þeim þjóðfélögum þar sem manndráparar eru á ferð í stórum stíl, að það fylgir þeim ekkert gott. Hjá slíkum er ofbeldið talið búa yfir lausnum og mörgum verður gjarnt að grípa til þess býsna fljótt. Eftir því sem slík viðhorf verða almennari því meira mark setur ofbeldið á samfélagið og lífið býr við meiri hættur. Því fylgir bölvun sem bitnar á öllum !

Á hátíðastundum er hinsvegar algengt að setja lífsréttinn á stall og fara fögrum orðum um lífið sem Guðs gjöf og þar fram eftir götunum. En í veruleikanum er myndin sannarlega allt önnur. Við níðumst á lífinu í móðurkviði, við níðumst á fötluðum og minni máttar, við förum í mörgu illa með gamla fólkið okkar og það virðist gerast æ oftar að fólk sem fer inn á spítala - deyr ! Ekki vegna sjúkdóms eða heilsuvanda, heldur vegna mistaka í meðferð. Og ég spyr, eru þetta ekki allt himinhrópandi dæmi um þverrandi virðingu fyrir lífinu ? Í mínum augum er það að minnsta kosti svo !

Hvað er lífið ? Hvernig skilgreinir þú sem lest þessar línur -  lífið ? Hugsarðu eitthvað um það hvað það er skammvinnt, að þú sem ert kannski 18 ára í dag, verður 28 ára eftir tíu ár, gamall miðað við það hvað þér finnst í dag um fólk á þeim aldri  ?

Og 10 ár eru ekki langur tími, tíu árum þaðan í frá ertu orðinn 38 ára. Það er að segja, hundgamall miðað við þau viðhorf um aldur sem þú hefur nú ! Þá finnst þér líklega  ekkert eftir nema elliheimilið og gröfin !

En veistu að ég hef hitt gamalt fólk og þá meina ég gamalt fólk, fólk sem er komið vel yfir áttrætt, og það hefur sagt mér að það hafi átt sín bestu ár eftir sjötugt !!! Og þú spyrð kannski í forundran: „Er hægt að eiga góð ár eftir sjötugt ?"

 Já, það er hægt. Ef við búum í þjóðfélagi sem virðir lífið, hlynnir að æsku og heiðrar elli, sem býr vel að þeim sem gamlir eru í öllu tilliti, þá er hægt að eiga góð ár eftir sjötugt. En því miður er margt á þeim vegi sem stefnir annað, eins og jafnan verður þar sem peningagildi eru metin hærra en háleitar manngildishugsjónir. Og lífið, hvort sem það er tvítugt eða sjötugt hlýtur að gjalda þess með einum eða öðrum hætti !

En lífið er og á að vera friðhelgt ! Það er eina leiðin sem okkur er fær til blessunar í þessari tilvist, að viðhalda þeirri trú og því viðhorfi. Menn sem virða ekki lífið draga úr eigin öryggi hvar sem þeir ganga. Vilt þú láta lögreglu sem virðir ekki lífið, leiðbeina þér á vegferðinni  ? Vilt þú láta lækni annast þig sjúkan sem ber enga virðingu fyrir lífinu ? Vilt þú leita hjálparþurfi á náðir einhvers sem metur lífið einskis ?

Nei, auðvitað ekki, lífið er friðhelgt og á að vera það. Og ekkert er frekar gjöf Guðs en það. Og það skiptir máli hvernig við förum með líf okkar. Við þurfum nefnilega að standa reikningsskil í fyllingu tímans. „Hvernig fórst þú með þínar talentur ?" verður einhverntíma spurt og þá er betra að geta svarað einhverju öðru en verða að segja sakbitinn : „ Ég virti þær einskis !"

Hver sem tekur líf og óvirðir lífið er sekur undir lögmáli himinsins. Honum verður kannski fyrirgefið vegna mildandi aðstæðna, en gjörðin sem slík verður aldrei góð.

Umgöngumst því lífið með virðingu og gerum okkur grein fyrir því að allir hafa sama lífsrétt hér á þessari jörð. Við lifum skamma hríð í þessari tilveru, en við eigum von um miklu meiri og stærri gjöf, líf sem er óendanlega miklu innihaldsmeira en það sem við augum blasir hér. Það ætti að vera meginmarkmið okkar meðan við erum hér að höndla þá gjöf. Leiðin að því marki felst ekki síst í því að virða lífið sem Guðs gjöf og helgi þess !