Hugleiðingar um flokk sem senn verður 100 ára !

Það hefur vakið athygli margra glöggra manna og umræðu í því sambandi, hvað Framsóknarmenn nú á dögum virðast gjarnir á að semja við sjálfstæðismenn um samstarf, hvort sem er á þjóðmálasviði eða sveitarstjórnarstigi.

Sumir vilja meina að þetta sé orðið eitthvað ávanabundið ferli frá árum ríkisstjórnar-samstarfs flokkanna, þegar Framsókn varð svo skilmálalaus taglhnýtingur sjálfstæðisflokksins, að það lá við að hún hyrfi eftir efnahagshrunið.

Sú útreið var að margra mati verðskulduð afleiðing af þessari fíkn flokksins til hægri. En Framsókn hefur svo sem oft og einatt verið gripin af hægri fíkn í áranna rás, en þá var það kannski öllu frekar á sjálfsköpuðum forsendum.

En samstarf Framsóknar við sjálfstæðisflokkinn á árunum 1995 til 2007 virtist eiga sér stað með þeim hætti að Framsókn lagðist alveg undir stefnu sjálfstæðismanna, en lagði sína stefnu niður eða til hliðar. Frjálshyggjuandinn drap nánast samvinnuhreyfingarandann í Framsókn á þessum árum og það var vont mál.

Þá var flokkurinn sannarlega ekki að vinna í anda þeirrar stefnu að setja manninn og velferð hans í öndvegi og hreint ekki í þeim gír sem fylgdi félagshyggjubrautum.

Samvinnuhreyfingin var góð hreyfing meðan hún var og hét og til mikilla þjóðþrifa lengi framan af, en þegar menn eins og Hallgrímur Kristinsson féllu frá, komu aðrir inn í hreyfinguna sem höfðu ekki hugsjónaeldinn í sér gagnvart almennri starfsemi uppbyggingar og mannþroska. Þeir sem á eftir komu voru margir hverjir fyrst og fremst kjötkatla-hugsandi eiginhagsmunamenn af peningapúkagerðinni alræmdu.

Sumir þeirra sáu Bandaríkin í dýrðarljóma almættis auðsins og þjónuðu miklu frekar einhverjum sjónarmiðum gullkálfshyggjunnar en hugsjónum sem tengdust samvinnuhreyfingunni. Og jafnframt því sem afætunum fjölgaði innan SÍS fjaraði þar undan heilbrigðum viðmiðum. Síðast var svo komið að Sambandið tórði að heita mátti aðeins sem lifandi lík á forsendum banka og pólitískrar samtryggingar.

Þá var stutt í endalokin en einhvernveginn virtust menn þó ekki geta lesið rétt í þann lærdóm sem hin margvíslegu mistök og afvegaleiðsla frá hugsjónum bjó yfir. Það var bara látið sem það sem gerðist hefði ekki getað farið öðruvísi. En það er alrangt mat á því sem átti sér stað. Ástæðan fyrir óförunum var fyrst og fremst fólgin í sérgæðingshætti sem ól í sér margháttuð svik við góðan málstað.

Hugsjónir samvinnuhreyfingarinnar voru þannig í raun sviknar af ýmsum þeim sem áttu að telja það sitt heiðurs verkefni að verja þær og halda þeim á lofti. Þannig vann uppdráttarsýkin sitt verk og eyðilagði á tiltölulega skömmum tíma þessa ágætu hreyfingu. Eyðingin kom innanfrá. Það kom annar andi í bæinn og lagði hann undir sig – illu heilli !

Félagshyggjuhreyfing má aldrei undir neinum kringumstæðum verða gráðugum Mammonsöflum að bráð og fara að arðræna fólkið með sama hætti og þeir sem hún var í upphafi stofnuð til að berjast gegn !

Framsóknarflokkurinn hafði með pólitískum hætti mikil áhrif á Sambandið lengi vel og Sambandið á flokkinn. Þegar Sambandið var farið að ganga fram í anda sem var í raun öfugur við upphafleg stefnumið þess, ánetjaðist flokkurinn þeim anda á margan hátt í svipuðum mæli og það eitraði margt og skemmdi.

Kannski var ein afleiðing þeirrar eitrunar, stefna sú eða öllu heldur stefnuleysi sem flokkurinn tók upp og viðhafði á Halldórstímanum, þegar enginn fór að geta séð að Framsóknarflokkurinn væri neitt annað en útibú frá sjálfstæðisflokknum.

Á þeim tíma sló Framsókn nokkuð afgerandi met Alþýðuflokksins í íhaldsþjónkun og höfðu þó fæstir gert því skóna að nokkrir gætu gengið þar framar en kratar.

Nú þegar styttist í aldarafmæli Framsóknarflokksins er leitt til þess að vita og einkum fyrir þjóðholla félagshyggjumenn, að flokkurinn sé enn ekki laus við þann hvimleiða anda sem lagði hér fjármálakerfið í rúst og eyðilagði hag þúsunda Íslendinga. Uppgjör flokksins við hrunið bíður enn síns tíma !

Það virðist nefnilega orðið illleysanlegt vandamál í Framsóknarflokknum hvað undirlægjuskapurinn gagnvart sjálfstæðisflokknum er búinn að festa þar miklar rætur. Halldórsarfurinn er þar sýnilega flokknum enn tilvistarþungt tjóðurband !

Það virðist til dæmis ekki skipta máli þó niðurstöður kosninga undirstriki meirihlutavilja kjósenda til þess að Framsókn leiði mál í sveitarstjórnum í einstökum héruðum. Þrátt fyrir slík úrslit virðast Framsóknarmenn við slíkar aðstæður hafa ríka tilhneigingu til að bjóða sjöllum að stjórna með sér !

Ekki held ég að slík afstaða verði til þess að efla stuðning við Framsóknarmenn í framhaldi mála, því þegar þannig er á málum tekið, virkar það bara eins og þeir treysti sér ekki til að bera ábyrgðina af stjórnun mála einir og til hvers er þá verið að kjósa slíka menn ?

Margir litu svo á eftir hrunið að Framsóknarflokkurinn væri að ljúka sinni sögu, enda væri hann úrelt fyrirbæri í nútíma pólitík. Það er hinsvegar aldrei að vita hvað gerst getur og heldur hefur flokkurinn sótt í sig veðrið upp á síðkastið og náð að fá aftur viðurkennda hlutdeild í umræðu mála á stjórnmálasviðinu.

En ætli Framsóknarflokkurinn að treysta undirstöðu sína almennilega, gerir hann það áreiðanlega ekki með stöðugri þjónkun við sjálfstæðisflokkinn. Það er vísasti vegurinn til að hamla eigin gengi og falla aftur í verði á mælistiku kjósenda !

Það er von mín að Framsóknarmenn um land allt átti sig á því þegar kemur að árinu 2016, að sá merki áfangi sem felst í hundrað ára samfelldri flokkssögu, á líf sitt og kjarna í þeirri hugsjónabjörtu félagshyggju sem flokkurinn stóð fyrir hér áður fyrr og þeim einlæga samvinnuhreyfingaranda sem bjó í Framsóknarfólki til sjávar og sveita fyrr á árum. Þar virðist enn sá lífskraftur til staðar, sem getur gefið - þessum tilvistarruglaða flokki síðustu ára - aftur trausta undirstöðu og fullt verkefni til starfa fyrir þjóð og land um ókomin ár !

Án tengsla við þann lífskraft, getur flokkurinn aldrei orðið það sem hann ætti að vera né með trúverðugri málafylgju sett manninn og velferð hans í öndvegi í þessu landi !