NOKKUR ORÐ UM ÍRAKSMÁLIN

Ég ritaði þessa grein eftir að sú skelfilega staðreynd lá fyrir að tveir menn hefðu dregið Ísland inn í hóp taglhnýtinga Bush-stjórnarinnar og gert íslensku þjóðina að árásaraðila gegn írösku þjóðinni. Greinin fékkst ekki birt í blöðum.
 
Ekki er hægt að segja að maður geti verið ýkja hreykinn af því að vera Íslendingur þessa dagana. Ríkisstjórn landsins hefur af einstakri þjónkun og lítilmennsku hlaupið í lið með Bush-stjórninni og ábyrgðarlausum stríðsrekstri Bandaríkjanna í Írak.

Litla friðarþjóðin í norðrinu er allt í einu komin í hóp harðlínuþjóða sem telja það sitt stærsta lífsmál að fylgja Stóra bróður í öllu því sem hann tekur upp á. Með athöfnum sínum er ríkisstjórn Íslands að grafa undan alþjóðlegri samvinnu til lausnar deilumálum. Sameinuðu þjóðirnar standa auðvitað veikari eftir þegar Bandaríkin hundsa alþjóðlegt samstarf og fara sínu fram hvað sem hver segir. Og utanríkisráðherra Íslands sem talaði í haust með öðrum hætti en nú, hefur sýnilega verið talaður inn á línuna sem forsætisráðherra gaf sér strax að væri sú eina rétta. Þegar þessir tveir forustumenn ríkisstjórnarinnar hafa svo verið spurðir út í málin, hafa þeir ekki átt nein  önnur svör en að tíunda glæpi Saddams Husseins og benda á hvílíkur voðamaður hann sé og hafi verið.

Það hefur verið aumkvunarvert að hlusta á þessa ráðamenn okkar og ekki hefur síður verið lélegt að horfa upp á hvað fréttamenn sjónvarps hafa verið linir við þá og látið þá komast upp með allskyns útúrsnúninga. Báðir hafa þeir Davíð og Halldór talað margsinnis í sjónvarpi og víðar um stríð Íraka við Írani, þar sem Saddam Hússein hafi verið valdur að því að ein milljón landa hans hafi látið lífið. Og ennfremur hafa þeir talað um efnavopnanotkun hans gegn Kúrdum sem gífurlegan höfuðglæp. Þetta er í sjálfu sér allt rétt svo langt sem það nær. En sagan er ekki sögð nema að litlu leyti.

Mergur málsins er sá, að þessir miklu glæpir voru framdir meðan Saddam Hússein var yfirlýstur bandamaður Vesturveldanna og þá undir sérstakri blessun Bandaríkjanna. Það voru Vesturveldin sem mokuðu vopnum í hendur Saddams Hússeins svo hann gæti staðið í stríðinu við Írani. Það voru Vesturveldin sem létu hann fá efnavopn og þá var ekki talað um hvað það væri hættulegt að fá slíkum manni slík vopn í hendur. Þegar Saddam beitti svo þessum efnavopnum gegn Kúrdum í Norður-Írak, heyrðist ekki mikið í ríkisstjórnum Vesturlanda. Saddam Hússein var nefnilega vinur þeirra og bandamaður. Það voru Vesturveldin sem byggðu kjarnorkuver fyrir Saddam Hússein og umheimurinn má þakka Ísraelum fyrir það að þeir rústuðu því 10 árum fyrir Flóabardaga og fengu reyndar skammir um allan heim fyrir vikið. Hefði Saddam hugsanlega fengið að þróa kjarnavopn í friði í áratug geta menn spurt sig að því hvað hefði getað gerst 1991?

Það þarf að segja hverja sögu eins og hún er. Það er hinsvegar sjaldnast gert þar sem það þjónar ekki yfirlýstum markmiðum þeirrar áróðursvélar sem gengur stöðugt fyrir lygum en virðist aldrei geta gengið fyrir eldsneyti sannleikans.

Eftir 1990  breyttist hið pólitíska landslag í Mið-Austurlöndum  allt saman. Innrásin í Kúveit var nefnilega skoðuð sem alvarleg ógnun við olíuhagsmuni Bandaríkjamanna og Breta. Skyndilega var farið að deila á Saddam Hússein fyrir glæpina sem hann drýgði meðan hann var enn í náðarfaðmi Vesturveldanna. Allt í einu var besti bandamaðurinn gegn klerkaveldinu í Íran, orðinn hinn versti glæpamaður. Samt var þetta maður sem Bandaríkin og fylgiríki þeirra höfðu áður tekið sér til jafnaðarmanns án þess að depla augum, þó að þeim væri gjörkunnugt um blóðidrifinn feril hans.  Það væri ærlegra af mönnum eins og Davíð og Halldóri, að segja söguna eins og hún er, í stað þess að velja úr henni það sem þeir telja áróðursins vegna útgengilegast hverju sinni.

*** 

Nú virðist nefnilega sem verið sé að byggja upp nýja ímynd Íslands fyrir augum umheimsins. Það á víst að sýna okkur núna sem herskáa þjóð sem vill taka þátt í stríðum, skapa eyðileggingu og stuðla að manndrápum. Við Íslendingar erum greinilega komnir langt frá hinum gömlu fyrirheitum um ævarandi hlutleysi. Aðild að sóðaverkum fylgir því náttúrulega að vera í ógeðslegum félagsskap hernaðarsinna og arðránsmanna.

En til að dylja alvöru málsins og alla svívirðuna, tala forsætisráðherra og utanríkisráðherra fjálglega um að við ætlum að sýna þá ábyrgð að taka þátt í tiltektinni eftir stríðið. Fyrst á að vera aðili að eyðileggingunni og svo á að sýna gæskuna og taka til. Hverskonar málflutningur er þetta eiginlega?

Skyldu tiltekin fyrirtæki sem hafa fitnað á veru Ameríkana hér, eiga að fá sporslur við tiltektina, eins og fyrirtæki Cheneys og fleiri hauka vestanhafs? “Miklir menn erum við, Halldór minn,” er kannski sagt um þessar mundir í stjórnarráðinu af þeim sem telur nú rússneska kosningu sterkasta vottinn um ósvikið lýðræði.  Það er sýnilega mikill hershöfðingi við stjórnvölinn á Íslandi.

***

Ekki var það heldur til fyrirmyndar þegar forsætisráðherra talaði opinskátt um það í sjónvarpi, að það yrði mikil landhreinsun ef Saddam Hússein yrði drepinn og harmaði hann jafnframt að einhver tilræði við forseta Íraks hefðu mistekist. Ég tel að enginn eigi að tjá sig með slíkum hætti í starfi yfirráðherra á Íslandi. Ég hugsaði með mér, er það sem mér heyrist, að forsætisráðherra okkar Íslendinga sé að tala blákalt um það að eðlilegt og réttmætt sé að myrða mann án dóms og laga? Og fréttamennirnir gerðu enga athugasemd við þessi orð og virtust telja þau hin eðlilegustu. Ég spyr, er ekki grundvallaratriði í réttarkerfi okkar, sem og annarra vestrænna ríkja, að menn séu dæmdir að lögum ? Er það virðingu okkar Íslendinga samboðið að talað sé opinberlega með þessum hætti af forsætisráðherra landsins, um að drepa mann? Eiga börnin okkar að hlusta á slíkt af vörum þeirra sem með völdin fara í þessu landi?

Sannfærður er ég um það, að heimurinn myndi ekki missa mikið þó Saddam Hussein félli frá, en engu að síður er rangt og siðlaust að tala með þeim hætti sem forsætisráðherra gerði í sjónvarpinu. Engin leið í slíku máli sem hér um ræðir getur verið eðlileg önnur en sú, að hver brotamaður verði með löglegum hætti dæmdur fyrir þær sakir sem á hann sannast.

Sú eðlilega réttarfarsregla á að gilda um Saddam Hússein, Pinochet og aðra harðstjóra jafnt sem aðra menn. Ef hinir sjálfskipuðu “góðu gæjar“ áskilja sér rétt til að myrða menn hér og þar, þá endar sú stefna sjálfkrafa í siðlausum vítahring. Að talsmenn þjóða sem vilja láta kenna sig við lýðræði og heilbrigt réttarfar tali um að eðlilegt sé að ráða menn af dögum, er ískaldur vitnisburður um afturhvarf til frumstæðari siða, þar sem hnefaréttur og ofbeldi gilda. Við verðum að vera sjálfum okkur samkvæmir og fylgja þeim gildum sem hafa gert samfélög okkar á Vesturlöndum að réttarríkjum.

Ég vil lýsa vanþóknun minni á  ummælum forsætisráðherra og tel þau langt frá því að vera mælt í íslenskum anda. Andinn í þeim virðist miklu fremur vera andi bandarísku Bush-stjórnarinnar, og eins og mál horfa við í dag, er sá andi sýnilega miklu hættulegri heimsbyggðinni en sú ógn sem sumir menn vilja segja að stafað hafi af stjórn Saddams Hússeins í Írak.

Bandaríkjamenn hafa um langt skeið haft tvo mælikvarða á hlutunum. Annar er ákaflega rúmur og snýr að þeim sjálfum, en hinn er afskaplega þröngur og snýr að öðrum þjóðum. Við Íslendingar megum gæta okkar á því að taka ekki upp slíkan ósið.

***

Það er nú deginum ljósara, að bandaríska herveldið er með framferði sínu, að sá fyrir því  að á komandi árum verði ekki friðsamlegt í veröldinni. Nú munu ýmsar þjóðir sameinast um að mynda mótvægi gegn yfirgangi Bandaríkjanna og nýtt vígbúnaðarkapphlaup er fyrirsjáanlegt. Fleiri hafa yfir gereyðingarvopnum að ráða en Ameríkanar einir.

Það gæti þessvegna orðið stutt í það að kjarnorkuvopnin verði látin tala! Hverjir skyldu ætla sér að taka til eftir þá eyðileggingu?

Menn kvöddu 20. öldina fyrir skömmu, hina skelfilegu öld heimsstyrjalda, þjóðarmorða og kjarnorkuógnar og sögðust stefna inn í ljósið og friðinn, hina alþjóðasamfélagsvænu öld.
Hvað er nú orðið um allar þær fögru yfirlýsingar sem gefnar voru við upphaf nýrrar aldar af fjölda ráðamanna, um upplýst mannkyn sem gengi til móts við nýja tíma friðar og áður óþekktrar samstöðu milli þjóða?

Við þræðum sömu, gömlu blóðugu sporin sem liggja að feigðarósi mannkynsins. Og sárast er fyrir friðelskandi Íslendinga, að horfa upp á það, að forustumenn íslenska ríkisvaldsins séu nú í þeim haukakór sem kallar  eftir stríði, drápum og eyðileggingu.
                                                      
***

Rúnar Kristjánsson