Siðferðileg utanríkismálastefna - eða ?

 Í tvískiptum leiðara Mbl. 18. mars sl. var komið inn á býsna athyglisverða hluti. Fyrri hlutinn fjallaði um Kína og nágranna en seinni hlutinn um Ísrael og nágranna. Ég ætla í þessum pistli að fjalla um það sem sagt var um Kína og nágranna þess en læt seinni hlutann bíða betri tíma. Í umfjöllun sinni um Kína fór leiðarahöfundur Mbl. hörðum orðum um þetta stórríki austursins.

Hann sagði að Kína væri ríki sem kúgaði fólk ! Þar ríkti einræðisstjórn í nafni kommúnismans ! Og eins og í öðrum kommúnistaríkjum væri fólk kúgað í Kína ! Það nyti ekki frelsis ! Það nyti ekki skoðanafrelsis og tjáningarfrelsis !

Já, sumum virðist ákaflega annt um frelsið - einkum þegar það hentar pólitískum markmiðum og hægt er að koma höggi á réttan aðila.

Við getum nú haldið ýmsu fram um kúgun og sviptingu frelsis hér og þar og það er eins og mig hálfminni að Mbl. hafi jafnan farið fáum orðum um ástandið í Chile á tímum Pinochets. Ég trúi því þó varla að það hafi beinlínis verið vegna þess hvað frelsisvöntunin í Suður-Ameríku hefur mikið tengst bandarískum áhrifum þar syðra, en óneitanlega virðist þó sem leiðarahöfundi Mbl. séu öllu hugstæðari frelsisskerðingarnar þarna austurfrá !

En svo kemur leiðarahöfundur auðvitað að meintri kúgun Kínverja á Tíbetum, sem er sagður einn ljótasti bletturinn á okkar samtíma ! En samt hafi þessi kúgun farið býsna leynt og svo er sagt umbúðalaust að það sé vegna þess að það henti ekki hagsmunum Vesturlanda að styggja kínverska stórveldið ! 

Þetta er nokkuð merkileg niðurstaða í leiðara Mbl. Það hefur ekki tíðkast mikið þar á bæ að skamma " góðu gæjana "  jafnvel þó þeir hafi verið staðnir að því að vera í vondum félagsskap og iðulega gera margt slæmt. Þessi leiðari flokkast því sennilega undir framfarasinnuð skrif !

En svo fara hugleiðingar leiðarahöfundar heldur versnandi að minni hyggju.

Þá er nefnilega farið að tala um Taiwan og þörf íbúanna þar á því að fá sjálfstæði. Síðan er farið ýmsum orðum um það mál og undrast að við Íslendingar skulum ekki vera tilbúnir að samþykkja sjálfstæði Taiwan og inntöku þess sem ríkis í SÞ. Varðandi það er auðvitað bent á Kosovo sem fordæmi og það á sem sagt að bæta einni vitleysu við aðra.

Nú er það svo, að það er ekki hægt að bera saman Tíbet og Taiwan í þessu sambandi. Tíbetar eru sérstök þjóð sem á sitt sérstaka land, þó það sé hernumið eins og sakir standa.

Ég hef aldrei getað skilið hversvegna Kínverjar fóru að hernema Tíbet og tel að þeir hafi haft lítið upp úr því nema skaða og skömm.  

En þegar við lítum á Taiwan er þar um að ræða land sem tilheyrt hefur Kína frá alda öðli. Japanska yfirtakan á eyjunni breytti engu um það.

Íbúar Taiwan eru og hafa að mestu verið kínverskir, svo aldrei hefur verið um að ræða í því tilfelli sérþjóð með sérstök landsréttindi.

Það er því ljóst að þó ríkisstjórnin í Peking hafi engin réttarfarsleg rök fyrir yfirráðum í Tíbet, hefur hún sitthvað að segja um yfirráð yfir Taiwan.

Þar er um að ræða kínverskt land, sem byggt er Kínverjum og aðskilnaður eyjarinnar frá meginlandinu skapaðist eingöngu af pólitískum ástæðum.

Ég fæ ekki séð að Pekingstjórnin muni undir nokkrum kringumstæðum gefa rétt sinn til Taiwans eftir. Taiwanstjórn Chiang-Kai-shek og eftirmanna hans var í fleiri ár viðurkennd innan SÞ sem fulltrúi kínversku þjóðarinnar - þó hún væri það ekki. Bandaríkin tryggðu þann yfirgang með ofurvaldi sínu.

Þá þótti fulltrúum svonefndra frjálsra ríkja eðlilegt að fjölmennasta ríki jarðarinnar ætti engan fulltrúa innan Sameinuðu þjóðanna og menn geta ímyndað sér hvað það bætti nú öryggið og friðinn í heiminum að halda Kína þar fyrir utan með bolabrögðum til fleiri ára.

En dettur leiðarahöfundi Mbl. og yfir höfuð einhverjum heilvita manni það í hug, að Taiwan geti fengið sjálfstæði og þannig sé hægt að ræna kínversku landi undan heimatorfunni ?

Það er að vísu bent á Kosovo sem dæmi um slíkt, en þó að vesturveldin hafi getað kúgað Serba með stríði og hervaldi og stolið af þeim landi, þá á ég nú eftir að sjá að þeir leiki sama leikinn gagnvart Kína.

Taiwan verður því sennilega aldrei sjálfstætt ríki og kínverska þjóðin verður varla nokkurntíma tveggja ríkja þjóð eins og Albanir hafa nú verið gerðir.

Að bera saman Tíbet og Taiwan í þessu sambandi er því ósanngjarnt gagnvart Tíbetum sem vissulega eru að berjast fyrir þeim sjálfstæðisréttindum sem af þeim voru tekin með hervaldi á sínum tíma.

Í lok umfjöllunar sinnar um þetta efni, kastar leiðarahöfundur Mbl. hinsvegar fram mjög góðri hugmynd, sem gengur út á það að við Íslendingar ættum að hefja nýja utanríkismálastefnu til vegs og virðingar, byggða á siðferðilegum grundvelli. Að gjöra rétt án tillits til hagsmuna !

Síðan segir leiðarahöfundur réttilega, " slík utanríkispólitík er hvergi rekin " !

Af hverju skyldi það nú vera ?

Ég vil reyndar ekki tala um pólitík í þessu sambandi, heldur um stefnu, en vissulega væri það stórt skref til góðrar áttar, að byggja samskipti okkar við aðrar þjóðir á því viðhorfi einu að framfylgja réttlæti á sönnum siðferðisgrundvelli.

En hræddur er ég um að siðferðilegur styrkur okkar Íslendinga sé ekki slíkur um þessar mundir, að stjórnvöld okkar hafi getu og vilja til að framfylgja því sem rétt er af þeirri einu ástæðu að það sé rétt !

Ég hygg því miður að þau muni áfram sem hingað til hafa fullan hug á því að halda okkur í hópi þeirra " staðföstu ríkja "  sem hylla hagsmunapólitíkina umfram allt - að mestu án tillits til þess hvernig það fer með blessað réttlætið !

En ég vil þakka leiðarahöfundi Mbl. fyrir mjög merkilega hugmynd sem kemst trúlega í framkvæmd þegar mannlegur þroski leyfir það - segjum eftir svona 2000 ár héðan í frá !