Um lýðræðisþroska !

 

 

Við Íslendingar erum oft mjög seinir til að vinna úr hugmyndafræðilegum spursmálum og látum flest í þeim efnum löngum dragast langt úr hófi. Það sannast til dæmis í afstöðunni til endurskoðunar og breytinga á stjórnarskránni. Þar virðist enginn leggja í að ganga afgerandi til verka !

 

Pólitískur þroski er hinsvegar nauðsynlegur þáttur sem þarf hugsunarlega að vera til staðar í hverju lýðræðissamfélagi, ef vel á að fara. Sá þroski situr oft eftir og einkum þegar æsingur hleypur í málin og skemmir heilbrigða framvindu. Fólk þarf að geta fengið einhvern tíma til að hugleiða málin óáreitt og komast að niðurstöðu með sjálfbærum hætti !

 

Slíkt fyrirkomulag eflir pólitískan þroska hvers og eins og gerir fólk heilsteyptara og skilningsbetra á þá þjóðlegu ábyrgð sem ætlast er til að kjósendur beri. Þá er stefnt að því sem stefna ber !

 

Ég hef lengi talið það mikla nauðsyn, að kosningabaráttu séu settar vissar skorður af tillitssemi við kjósendur. Að henni ljúki á einhverjum tilteknum tíma, til dæmis sólarhring fyrir kjördag, og fólk fái svigrúm til að vega og meta í friði fyrir áreiti hvað það hyggst gera við sitt atkvæði. Með slíku fyrirkomulagi væri jafnt kjósendum sem lýðræðinu sýnd sú virðing sem vera ætti til staðar við kosningar !

 

En sumir virðast nú þannig gerðir að þeir vilja andskotast með áróður fram á síðustu stund og hundelta fólk nánast inn í kjörklefana. Það eru ekki mannasiðir. Og það sem meira er, við drögum lýðræðið niður í svaðið með slíku háttalagi. Það ætti hver maður með heilbrigða hugsun að geta séð !

 

Margt bendir til þess í seinni tíð að íslenski lýðræðisþroskinn muni fara sömu leið og íslenski geirfuglinn. Menn virðast bera æ minni virðingu fyrir lýðræðinu og réttinum til að fá að kjósa. Það er hættuleg framvinda !

 

Það er löngum sagt, að enginn viti hvað hann hefur átt fyrr en hann hefur misst það. En það á ekki allt að þurfa að deyja sem ekki getur flogið á eigin vængjum. Allir hafa eitthvað fram að færa í heilbrigðu samfélagi !

 

Við vitum hinsvegar að hjá sumum eru óheiðarlegar aðferðir engin hindrun ef ná skal árangri. ,,Tilgangurinn helgar meðalið” segja sumir. Heiðarleikinn virðist vera á förum úr samfélaginu og kannski einkum vegna þess að æ fleiri komast á þá skoðun að það borgi sig ekki að vera heiðarlegur. Slík afstaða er voði fyrir hvert samfélag !

 

En hver vill búa í þjóðfélagi þar sem það borgar sig að vera óheiðarlegur ?

Hver vill vera þar sem allir stela og svíkja ? Hver vill leita að öryggi sínu þar ? Ef við verndum ekki samfélag okkar og kosti þess, hver gerir það þá ?

 

Þurfum við ekki öll að sýna lýðræðisþroska og hafa heilbrigðan metnað fyrir því að bæta samfélag okkar, heildinni til gagns og þrifa ?

Að svíkja skyldur sínar !

 

Þegar menn gerast aðilar að félagssamtökum, fylgja því skyldur. Menn taka að sér að verða fulltrúar ákveðinna hreyfinga sem hafa gert ákveðnar hugsjónir að markmiði sínu. Það gildir að sjálfsögðu líka um stjórnmálaflokka. Ef menn telja sig ekki lengur í stakk búna til að þjóna með þeim hætti sem þeir hafa boðist til að gera, er aðeins ein ærleg leið frá því – að segja af sér og eftirláta varamanni sínum sætið !

 

En allir stjórnmálaflokkar virðast fara leið spillingarinnar í þessu efni. Þeir taka fegnir við hverjum þeim manni sem hefur svikið það sem hann áður tók að sér að verja og gera hann að jafningja sínum !

 

Með því sýna þeir hvar á vegi þeir eru staddir gagnvart ærlegum gildum og stuðla að auknum áföllum innan samfélags sem þarf á öllu öðru frekar að halda en eflingu spillingar !

 

Hvað gerist þegar menn hegða sér með þeim hætti sem einn kjörinn þingmaður Miðflokksins hefur nú gert, og margir á undan honum ? Samfélagið spillist, heiðarleg viðmið raskast og menn bregðast fólki í stórum stíl. Og það segir sitt um stöðu mála, að sumum finnst þetta bara allt í lagi. Hverskonar hugsun ræður hjá slíku fólki ?

 

Þú býður þig fram fyrir hugsjónir og ákveðin málefni og strax eftir að þú hefur náð kjöri, gengur þú í annan stjórnmálaflokk – jafnvel flokk með andstæða stefnu – og þykist ætla að vinna að sömu hugsjónum og áður, af sömu heilindum og fyrr !

 

Hver trúir manni sem stendur svona að málum ? Er ekki allt traust á honum fokið út í veður og vind ? Og ef svo er ekki, í hverskonar þjóðfélagi lifum við þá eiginlega ? Þjóðfélagi þar sem menn eru verðlaunaðir fyrir svik við yfirlýstar hugsjónir sínar, svik við kjósendur sína og augljóst manndómshrap ? Eigum við að bera virðingu fyrir því sem rangt er ?

 

Í hverskonar samfélagi skapast slík sjálfhverfa í mönnum, að þeir snúa öllu sem rétt er á hvolf til að þóknast sjálfum sér, að þeir láta ranghugmyndir sínar taka gjörsamlega yfir ? Og svo er breidd yfir verknaðinn sú afsökun að viðkomandi hafi bara verið að fylgja sannfæringu sinni. Öllu má nú nafn gefa. Slíkur verknaður felur ekki í sér neitt sannfæringarmið. Það er ekkert nema egóið eitt sem ræður og stjórnar slíkri framkomu !

 

Ef alþingi og stjórnmálaflokkar landsins ganga fyrir svona verslunarhyggju og misnotkun á lýðræðislegu vali eins og hér er reynt að lýsa, er ég ekki hissa á því hvað margt hefur gengið á afturfótunum í íslensku samfélagi á síðari tímum. Spillingunni virðist alls staðar vera hampað nú til dags !

 

Hvað eru hryðjuverk ?

 

Yfirvöld víðsvegar um heim hafa tekið sér það vald að skilgreina þetta og hitt sem hryðjuverk og fara þá líklega oftast eftir því sem pólitísk nauðsyn þeirra krefst. Skilgreining þeirra þarf því alls ekki að vera rétt, en hvað eru þá hryðjuverk ?

 

Eru það blóðsúthellingar geðveikra ofbeldismanna sem vilja bara drepa og eyðileggja ? Eru það glæpir trúarofstækismanna sem vita ekki hvað þeir gera ? Eru það ofbeldisverk sem unnin eru með illu til að vekja athygli á einhverju góðu ? Hvað eru hryðjuverk ?

 

Hvað margir hryðjuverkamenn hafa náð völdum og allt umtal um hryðjuverk þeirra síðan verið þaggað niður með einum eða öðrum hætti ? Hvað margir hryðjuverkamenn skyldu sitja að völdum í veröldinni í dag ?

 

Er einhver algild skýring til á því hvað hryðjuverk eru ? Er kannski bara sú skýring til að sá sem bíður ósigur teljist hryðjuverkamaður en sigurvegarinn sem beitti sömu aðferðum ekki ?

 

Hvað segir sannleikurinn um hryðjuverk og hvað segir pólitíkin, – þetta tvennt sem aldrei fer saman ?

 

Við lifum ekki á miklum sannleikstímum því innihald tíðarandans virðist öllu fremur, að stórum hluta, vera og þurfa að vera lygi. Og fólk virðist dragast miklum mun meira að lyginni en sannleikanum. Enda er hún oftastnær í flottum umbúðum, hjúpuð glanspappír í öllum litum !

 

Sannleikurinn er yfirleitt ekki borinn á borð með þeim hætti. Það þykir oftast ekki sérlega viðunandi að flagga honum. Hann lýsir sjaldnast boðlegri framvindu. Það má því segja að það séu unnin hryðjuverk á sannleikanum allar stundir og ekki síst í kringum kosningar !

 

Sannleikurinn þykir þannig leiðinda fyrirbæri og því er hann yfirleitt þaggaður niður hvar sem hægt er að koma því við. Hin almenna tilhneiging til þess að forðast sannleikann er því á meðal hryðjuverka nútímans og lýsir daglegu framferði valdamanna, bæði hérlendis og erlendis. Og það leynir sér ekki, að hver sem hefur eitthvað að fela, grípur fljótt til lyginnar og verst með henni !

 

En hvað segir hin rétta siðfræði ? ,,Sannleikurinn mun gjöra yður frjálsa.” Þessi orð Krists voru sett í hornstein Alþingishússins á sínum tíma. Svo þau eru einkunnarorð hins íslenska lýðræðisvalds, en hvað fer fram í húsinu ? Er þar verið að þjóna sannleikanum eða eru þar stöðugar hjáveituaðgerðir í gangi !

 

Hvað mundi verða sett í hornstein Alþinghússins ef verið væri að byggja það í dag ? Áreiðanlega ekki yfirlýsing um það frelsi sem sannleikurinn gefur. Líklega öllu heldur ,, Við áskiljum okkur frelsi til alls ” !

 

Enn má spyrja, hvað eru hryðjuverk ? Hvort eru fleiri hryðjuverk unnin með munni eða höndum ?

 

Eru það ekki allt saman hryðjuverk af einhverri stærðargráðu, allt það sem spillir samfélaginu, og gerir því nánast ókleyft að sinna ærlegu hlutverki sínu með reisn og dáð ?

 

Ég spyr ?