,,Að frægja land og þjóð ?“

 

 

Íslenskan er fallegt mál og það segja það miklu fleiri en Íslendingar einir. En það er hægt að spilla tungumálum og fegurð þeirra með ýmsum hætti. Og það er líka víða gert, bæði hérlendis og erlendis. Í orði kveðnu er þó ýmislegt gert af opinberri hálfu til að hlynna að íslensku máli, en oft er þó eins og lítill hugur fylgi þar máli. Hugarfar sem helgast líklega af gróðavímu græðgismála vinnur líklega helst þar á móti. Og spyrja má - hvað vinnst við það, að helga einn dag málstað íslenskrar tungu þegar hinir 364 dagarnir eru notaðir til að spilla henni ?

 

Við höfum lesið um menn frá öðrum löndum, meðal annars frá Armeníu og frá Ítalíu, sem hafa orðið svo hrifnir af íslensku, að þeir hafa lært hana af eigin dáð og jafnvel svo vel að þeir hafa öðlast meiri og betri þekkingu á málinu en nokkur meðal Íslendingur. Og sjálfur Kristján Rask sem kunni skil á fjölda tungumála, sagði íslenskuna vera mikinn fjársjóð. En hvernig skyldi nú umgengni okkar við þennan fjársjóð okkar vera – í raun ?

 

Þegar ég var að alast upp, virtist alþjóð gjarnan setja sama sem merki milli íþróttamanna, drengskapar og þjóðlegheita. En sú samsvörun er líklega löngu liðin tíð. Íþróttamenn og kannski einkum þeir sem stunda boltaíþróttir og í framhaldi atvinnumennsku á því sviði, virðast til dæmis langt frá því að tala góða íslensku. Það er ekki tekið svo viðtal við slíka menn í íslenskum fjölmiðlum að þeir noti ekki meira og minna útlend orð yfir þetta og hitt. Líklega vilja þeir sýna að þeir séu atvinnumenn og hafi árum saman spilað erlendis, en þurfa þeir að vera minni Íslendingar fyrir það ?

 

Ein meginforsenda íþróttamennskunnar og afreka í þeim efnum er sögð vera að með því sé verið að frægja land og þjóð. En varla er stefnt að slíku marki af þeim sem virðast ekki eiga nein orð á íslensku, á sínu eigin máli, yfir það sem þeir vilja segja. Þar eru þjóðlegheitin orðin undarlega bjöguð og íþróttamennskan nokkuð afkáraleg í eðlilegu íslensku samhengi. Geta íslenskir íþróttamenn ekki lengur keppt erlendis öðruvísi en með því að afklæðast íslenskum persónuleika um leið, að meira eða minna leyti ?

 

Flestu hugsandi fólki er orðið það ljóst að íþróttir, ekki síst boltaíþróttir, snúast ekki lengur um heilbrigða sál í hraustum líkama. Þær snúast um peninga, efnahagslegan ávinning og ríkidæmi. Það er ekkert annað sem þjónar þar hinum fyllsta tilgangi. Draumurinn er að verða ríkur og frægur. Það virðist með öðrum orðum vera búið að einkavæða íþróttamennskuna í þágu stórkapítalískra sjónarmiða auðhyggjunnar og einstaklingsgróðans. Peningapólitíkin vakir þar sýnilega yfir öllum vötnum !

 

Ætlaðir afreksmenn okkar í íþróttum eru ekki lengur neinir fulltrúar okkar á sama hátt og þeir voru almennt taldir vera um 1950. Þeir virðast heldur ekki vera neinir sérstakir þjóðvarnarmenn íslenskrar tungu eða íslenskrar menningar, þó þeir hafi kannski verið taldir það hér áður fyrr. Þeir eru líklega flestir hverjir miklu frekar uppteknir af því að verða auðmenn, og það vantar ekki, að það er kynt undir þeirri afstöðu með öllum hugsanlegum innspýtingarkrafti, allrar nútíma fjöl-miðlunar, jafnt hérlendis sem erlendis !

 

Og við slíkar aðstæður þykir mönnum sennilega ekkert að því að sletta ensku í öðru hverju orði. Það sýnir bara hvað þeir eru orðnir miklir heimsborgarar, blessaðir strákarnir okkar eða stelpurnar okkar, því allt stefnir þetta sömu leið. Íþróttir nútímans hafa því miður verið leiddar afvega á græðgislegum peningalegum forsendum, og hugarfar manna innan íþróttahreyfingarinnar er áreiðanlega ekki í því fari sem það var á svonefndum gullaldartímum íþróttanna um 1950 !

 

Og ef afreksmenn okkar í boltaleikjum erlendis glata hæfileika sínum til að kunna að tjá sig á íslensku, þjóðtungunni okkar, þá mega þeir lengi reyna að drýgja dáðir í íþrótt sinni, svo þau meintu afrek geti jafnað upp það þjóðlega tap sem liggur fyrir, ef þeir geta ekki lengur talað eigið mál sem hreinir og beinir Íslendingar. Eða er staðan virkilega að verða slík í raun, að við getum ekki lengur varið neitt af því sem gerði okkur fyrir ekki svo ýkja löngu, að sæmilega virðingarverðri þjóð meðal þjóða ?