"Tækifærissinnuð vinstri-ó-mennska !"

Ég hef stundum velt því fyrir mér, hvernig á því standi að þeir menn sem byggðu upp vinstri hreyfinguna hérlendis á sínum tíma, hafi verið svo miklu heilsteyptari menn að gerð en þeir sem á eftir þeim komu og þóttust kjörnir til að taka við kyndlinum af þeim. Ef við tökum til dæmis menn eins og Einar Olgeirsson, Brynjólf Bjarnason og Sigfús Sigurhjartarson, sjáum við að þessir menn lifðu í samræmi við hugsjónir sínar og sjónarmið. Það gaf þeim tiltrú og vægi. Þeir hlupu ekki út og suður í málum eins og síðar varð svo algengt, þeir stóðu á sínu og allir vissu fyrir hvað þeir stóðu !

Og það mætti nefna allmarga fleiri af þeirra kynslóð sem stóðu sig engu síður og voru heilir í málum og sjálfum sér samkvæmir. Þeir sem lærðu að starfa undir handleiðslu slíkra manna, stóðu sig líka sæmilega sumir hverjir, en eftir 1960 og aðallega þó eftir 1970 fór eigingirnin og sérgæskan að spila alvarlega inn á sálarlíf margra þeirra vinstri manna sem þóttust þó vera fæddir til að leiða aðra !

Þetta mátti auðveldlega sjá og greina í stigvaxandi mæli á þessum tíma, jafnt í forustu Alþýðubandalagsins sem og í verkalýðshreyfingunni. Ég er hér að tala um þá sem þóttust í raun vera vinstri menn, en á þá ekki við krata, sem hættu flestir að vera vinstri menn fyrir 1960 og voru eftir það að mestu taglhnýtingar íhaldsins með einum eða öðrum hætti !

 Eftir 1980 er viðvarandi forusta Alþýðubandalagsins orðin lítið annað en hugmyndafræðileg flatneskja. Þar er enginn maður eftir sem hefur burði til að halda uppi sósíalískum sjónarmiðum og verkalýðstengingin er þá orðin býsna veik. Á þeim tíma breytist Alþýðubandalagið raunverulega í þann krataflokk sem Brynjólfur Bjarnason sá fyrir þegar í byrjun að það myndi að lokum umpólast í. En það var ekki nóg með það, heldur urðu margir, sem í forustu höfðu verið í flokknum, ekki bara kratar, heldur sýnilega mjög tækifærissinnaðir kratar !  Þeir sem í raun vildu halda í sósíalískar hugsjónaáherslur og fyrri viðhorf til verkalýðsbaráttu áttu því brátt engan pólitískan bakgrunn í Alþýðubandalaginu !

Nýju kratarnir sem komu fram í birtingu hins útþynnta Alþýðubandalags, fóru brátt að verða svo aðsópsmiklir sem slíkir, að gömlu tækifærissinnuðu krötunum í Alþýðuflokknum þótti nóg um. Það er þannig mikil spurning hver yfirtók hvern í því sambandi ? Margrét Frímannsdóttir var svo gerð að formanni, enda líklega valin með hliðsjón af því hvernig ástandið var orðið í flokknum og hún rak svo endahnútinn á Alþýðubandalagið, þó það væri að öllum líkindum andlega sálað nokkrum árum fyrr. Þar virtist að minnsta kosti engin hugsjónaglóð til staðar síðustu tíu árin eða svo !

Og nú væri fróðlegt að kanna hvar ýmsir fyrri forvígismenn Alþýðubandalagsins eru staddir í núinu og hvernig þeir hafa ræktað sinn „hugsjónalega lífsgarð" á síðustu 15-20 árunum ? Hver skyldi ferill slíkra einstaklinga hafa verið á umræddum tíma og skyldu þeir hafa verið að fást við eitthvað á þessum árum sem hefur haft einhvern samhljóm við fyrri feril og störf ?

Ég er hræddur um að í allnokkrum tilfellum höfum við þar dæmi um sósíalista sem hafa farið á handahlaupum yfir í markaðshyggju, auðsöfnun og brask ! Ég heyrði meira að segja þau orð viðhöfð fyrir skömmu um einn sem gæti alveg átt heima í þessum hópi,  sögð um hann varðandi fjölskylduframfærslu og einkahagsmuni, að hann skaffaði vel ? Og í því tilefni þykist ég viss um að svo sé -  að viðkomandi maður skaffi vel núorðið !

En hann er samt í mínum huga orðinn vesæll umskiptingur þess sem hann var. En líklega hefur hann aldrei verið heilshugar í þeim málum sem hann talaði fyrir hér á árum áður, enda brotalamirnar hvað það snertir löngu komnar skýrt fram í persónugerðinni. En hann hefur líklega talið sig hafa þroskast, eins og þeir sjálfstæðisflokksmenn segja um sjálfa sig, sem voru vinstri menn ungir en féllu  svo í eiginhagsmunahítina og urðu þaðan í frá afskræmi þess sem þeir voru !

Það er enginn vafi á því að tækifærissinnaðir vinstri menn hafa sumir hverjir auðgast með endemum á undanförnum árum, engu síður en hliðstæður þeirra til hægri, og einhvernveginn hef ég nú öllu meiri skömm á þeim fyrir vikið. Það er nöturlegt að sjá slíka menn, með hliðsjón af fyrri ferli þeirra, gengna í bláu björgin, heltekna af sérgæsku og eiginhagsmunapoti, enda þóttust þeir hinir sömu til annars vígðir á sínum tíma !

Heilindi eru sannarlega ekki öllum gefin og fyrrverandi sósíalistar sem „skaffa vel" í dag eru að minni hyggju öðrum mönnum fyrirlitlegri, enda eru þeir sem svíkja hugsjónir yfirleitt öðrum líklegri til að geta svikið allt !