Verðlaunafárið !

Eitt af því sem er afskaplega dæmigert fyrir taumlausan nútímann er hin yfirborðskennda og nánast allsráðandi egofýsn fólks á svo til öllum sviðum, sem snýst í langflestum tilfellum um tóman hégóma. Fjölmargt fólk virðist svo upptekið af því sem það er að gera hverju sinni að ekkert annað kemst að og allt annað sýnist einskisvirði í augum þess. Samfélagið virðist allt orðið undirlagt af einhverjum persónulegum eylöndum sem stjórnast hvert og eitt af því að álíta sig allt að því nafla alheimsins !

 

Þessi allt um lykjandi afburðamennska eigin lífssýnar kallar auðvitað á andsvör frá meðvirkum tíðaranda og þau felast meðal annars í því að sí og æ er verið að veita fólki af þessu tagi einhver verðlaun. Forsetinn er notaður ótæpilega til þess að afhenda slík verðlaun því matarmeira þykir að taka við þeim úr hans höndum.

Svo eru allskyns samtök - oftast kennd við menningu og mannauð - að útdeila verðlaunum og viðurkenningum í allar áttir. Maður skilur eiginlega ekki hvernig stendur á öllum vandamálum þjóðfélagsins þegar fyrir liggur að svona gífurleg verðlaunahæfni er alls staðar sögð til staðar !

 

Háskólarnir dæla út fólki sem komið er með allskonar gráður sem eiga að vera algildur mælikvarði á hæfni viðkomandi til starfs og dáða. Fólk við nám í æðstu menntastofnunum skrifar í þúsundatali meistararitgerðir um tiltekin viðfangsefni og fær menntagráður og manngildis-stimplun í samræmi við það.

Allt ætti þetta auðvitað að virka sem bein ávísun á farsæld samfélagsins, sem fær þá að njóta starfskrafta allra þessara gildismiklu gráðumeistara, en niðurstaðan virðist ekki fylgja væntingum og æ erfiðara virðist afburðafólkinu ganga við það verkefni að stýra samfélagsmálunum til heillaríkra og góðra lausna. Hvernig skyldi annars standa á því ?

 

Fyrr á tímum voru menn líka að stunda háskólanám og þeir skrifuðu lærðar ritgerðir um viðfangsefnin og fengu margir gott orð fyrir þekkingu og vitsmuni, en ekki voru þó ritgerðir þess tíma allar sjálfkrafa sagðar meistararitgerðir. Mat eftirtímans sá um að úrskurða slíkt ef þurfa þótti og mun það vafalítið meira í takt við eðlilega dómgreind en ótímabær sýndarþörfin í þessum efnum nú til dags.

 

Einhvernveginn læðist að manni sá grunur að menntun í dag sé komin með ólíkt meira holhljóð tómarúmsins en þekktist áður og því sé umbúðum hennar flaggað meira en fyrr. Því meiri umbúðir, því minni kjarni !

Það sem áður hét ritgerð heitir nú meistararitgerð og eftir 10-15 ár með sama áframhaldi mun líklega enginn námsmaður á háskólastigi skrifa annað en stórmeistararitgerð !

 

Hvað skyldi nú vera gert við allar þessar þúsundir meistararitgerða, sem eru væntanlega fullar af samþjöppuðu mannviti, og hver skyldi ávinningur mannfélagsins hafa orðið - svona eftir á séð - af menntun allra hinna gráðum prýddu ritgerðarsmiða ?

 

Ég óttast að uppskeran sé lítil og í engu samræmi við það sem reynt er að telja fólki trú um. Lærdómstitlar fólks í nútímanum eru orðnir legio að tölu en velferð samfélagsins hefur ekki aukist að sama skapi en sérgæskan hinsvegar margfaldast !

 

Í nútímanum virðist fólk mennta sig fyrst og fremst til að hafa það gott. Þar ræður egofýsnin för. Í fæstum tilvikum virðist þar einhver hugsjón að baki. Fólk vill fá hátt kaup fyrir að sýsla í ró við pappíra og ávinningur samfélagsins af slíku sýsli er að því er virðist algert aukaatriði. Lærdómsgráðan ein á að tryggja kjörin hvort sem hún skilar einhverju til gagns og gæða eða ekki !

 

Og til þess að öllu sé haldið til skila á Hégómastöðum og hið útvalda lið finni að það sé virt og metið eins og það ætlast til, er ýmislegt lagt til með því af hálfu gráðukerfisins og þá er náttúrulega komið að verðlaunum og viðurkenningum. Svo er tálþörfinni til hámarks uppfyllingar sett það höfuðhégóma-fyrirbæri sem heitir Fálkaorða, til þess að tryggja að sumir í sérflokki fái jafnan fullvissu-stimpil á eigið ágæti. Og enn og aftur er þá forsetinn notaður til að gera gjörninginn frambærilegri !

 

Allt er þetta auðvitað bölvaður hégómi og innihaldslaus sýndarmennska og síst til þess fallið að gera samfélagið manneskjulegra og jafnréttisbetra. Miklu fremur er þarna unnið að aðgreiningu fólks og eins og aðalsréttindin voru notuð í gamla daga er menntunarstigið nú notað til að auka hroka og sérgæsku þeirra sem telja sig öðrum fremri !

Það er með ólíkindum hvað mannskepnan er í rauninni sjálfhverf og sjálfselsk og þar virðist fátt geta bætt úr og eitt er víst að það hefur sannast áþreifanlega í oföldum nútímanum að ekki virkar það sem kallað er hærra menntunarstig til neinna mannfélagsbóta, heldur eykst sérgæskan sem því nemur, jafnt hjá konum sem körlum !

 

Eitt af því sem sagt er merkja síðustu tíma er að menn séu alltaf að verðlauna hver annan. Og víst er það svo að verðlaunagripir eru orðnir svo að magni til í nútímanum að sumir þekktir keppnismenn hafa jafnvel byggt hús yfir draslið sitt og hugsa sér líklega að sitja þar í sælli egóvímu liðinna dýrðardaga síðarmeir.

En svo fer þetta dótarí auðvitað að mestu í ruslatunnurnar þegar þeir eru dauðir. Pétur Salómonsson fann jafnvel riddarakross Fálkaorðunnar á öskuhaugunum hér áður fyrr og sést best á því hvar hégóminn lendir að lokum !

 

Maðurinn er ekkert án Skapara síns. Hann getur hreykt sér í sjálfumgleði í einhvern afmarkaðan tíma en svo fer honum óhjákvæmilega að hrörna. Allt er hverfult í þessum heimi og ekki síst hégóminn. Og mannsævin er ekki löng, jafnvel ekki þegar best lætur. Það kemur að því að silfurþráðurinn slitnar og gullskálin brotnar, skjólan mölvast við lindina og hjólið brotnar við brunninn. Og hvað tekur við eftir það ?

 

Það veit svo sem enginn lifandi maður, en eitt tel ég að fullvíst sé - að þeir sem hafa allt sitt líf hér á jörð keppt eftir vindi, fánýtum hlutum og tómum hégóma, þurfa ekki að ímynda sér að þeir komist í þær aðstæður að eyða öðru tilverustigi í hliðstætt verðlaunafár vit-leysunnar og þeir gerðu hér !