Blóðug Bókatìðindi !

 

Fyrir nokkrum dögum komu Bókatíðindi ársins í mínar hendur. Alltaf hef ég nú haft gaman að því að skoða hvað er verið að gefa út og fara yfir þær bækur og það lestrarefni sem þar er kynnt. En nú fannst mér heldur betur farið að syrta í álinn í útgáfumálum hvað bókmenntalegan ávinning snerti !

 

Það voru hreint ekki margar bækur á boðstólum sem mér fundust áhugaverðar. Ótrúlega margar bækur voru íslenskar eða erlendar morðsögur. Það virtust allflestir rithöfundar vera komnir með sitt í þann farveg, sem ég vil kalla einhliða peningasóknarleið. Þetta virtist vera eins og íslenska ferðamennskuæðið hefur lengstum virtst vera – allir að sækjast eftir að græða á því sama !

 

Barnabækurnar virðast þó enn sleppa að mestu leyti við þannig meðferð, en sumar bækur í þeim flokki undirstrika samt að mínu mati, að ekki sé verið að ala börn á mjög uppbyggilegri bókmenntafæðu. En það er ekki ólíklegt að jafnvel barnabókaflokkurinn fari að bera nokkurn keim af morðsagnaflóðinu þegar fram í sækir og væri það sannarlega mjög miður !

 

Þegar ég fór að skoða kynningu bókanna, frumsaminna og þýddra, virtist þar margt bera að sama brunni og vera hvað öðru líkt. Þar mátti finna umsagnir af þessu tagi:

,,Blóðfórn í Ikea, barni rænt, heimili atað í blóðblettum, prestur myrtur á Grenivík, útigangsmaður myrtur og ferðamenn hverfa sporlaust, mannslík og tvö hundshræ finnast á víðavangi í Fljótshlíð, skelfilegur glæpur skekur Eyrarbakka, kona finnst látin í klefa sínum á Hólmsheiði, morð framið á Súðavík, sjálfsvíg, kona hverfur sporlaust, myrkraverk innan stjórnkerfisins, innflytjandi finnst látinn, ung kona finnst myrt í fjörunni við Akranes, raðmorðingi, rangur dómur og lík í Snorralaug !”

 

Þetta finnst mér nú vera orðinn drjúgur skammtur af viðbjóði, en af nógu er að taka, lítum aðeins frekar á það sem ritað hefur verið sem hugarfarsleg jólafæða landsmanna í ár :

 

,,Lík rekur á land, illa farið lík finnst í Grábrókarhrauni, dularfullt morð framið í Reykjavík, kona myrt á heimili sínu, tvær konur liggja í valnum í Reykjavík, maður drepinn á Vatnsleysuströnd, líkið hræðilega útleikið, í Kaupmannahöfn finnst lík af limlestum manni sem hefur verið pyntaður til dauðs, lík dregið upp úr forarpolli í Stokkhólmi hræðilega leikið, nístandi hryllingssaga úr nútímanum, fjórtán ára drengur hreinsar forstofuna heima hjá sér eftir að faðir hans hefur misþyrmt móður hans, blóði drifið lík finnst á stofugólfi, kona myrt og hræðilega limlest, illa útleikið karlmannslík finnst í Osló, ungur drengur finnst látinn í þvottavél, fjórir starfsmenn á olíupalli finnast látnir, líkin öll illa útleikin………!

 

Ætli ég segi nú ekki nóg komið af þessu þó fleira sé fyrir hendi, enda er ég kominn með óbragð í munninn af þessari ógeðslegu upptalningu !

 

Í þessu fari virðist nú það vera sem talið er til bókmennta á Íslandi í dag. Á því sést hvað það er sem dregur. Það er að mínu mati nokkuð sem seint verður talið bókmenntum til ávinnings, yfirborðskennd handrita-útgerð sem miðast fyrst og síðast við gróðasjónarmið. Og það virðist svo sem vera nægur markaður fyrir þennan subbuskap ?

 

Eins og ég sagði fyrr í þessum pistli, eru í Bókatíðindum ársins aðeins örfáar bækur sem ég myndi telja áhugaverðar í bókmenntalegu tilliti eða þá af sérstökum fróðleiksástæðum. Það var sannarlega annað í eina tíð !

 

Það eru mér mikil vonbrigði að sjá hvernig áhugi fólks á lesefni virðist bókstaflega vera keyrður niður með flóði af rituðu rusli sem virðist aðallega ganga efnislega út á það að myrða og limlesta fólk !

 

Á þessi framleiðsla að vera uppbyggileg fyrir þjóðina ? Er þetta veganestið í gegnum jólin og inn í nýja árið ? Er nánast ekkert af íslenskum höfundum núorðið í öðru en þessu ?

 

Ég segi fyrir mig, ég kann ekki að meta þetta og les ekkert af svona morðsagnarusli. Í gamla daga las ég eitthvað af bókum eftir Agöthu Christie, en ég er löngu hættur því og tel tíma mínum betur varið til annars. En þeir virðast vera býsna margir sem vilja sífellt lesa um morð þó þeir væru sennilega ekki ásáttir við að verða myrtir sjálfir !

 

Eru morð kannski eitthvað sem fólki finnst að þurfi að vera til staðar í samfélaginu, eru morð kannski menningarleg nauðsyn og bókmenntaleg lífsforsenda í augum sumra ? Er það ekki sálarlífsleg skrumskæling á heilbrigðum viðhorfum að þykja gaman að því að lesa um manndráp og limlestingar ? Hvað ef ástvinir slíkra lesenda ættu í hlut ?

 

Ég vil segja að Bókatíðindi ársins 2019 eru í meira lagi ógeðfelld að mínu mati. Ef sú fóður-uppstilling sem þar virðist fyrirferðarmest á að vera aðalréttur lesefnis fyrir þjóðina í ár, þykir mér meira en gott að hafa val um að þurfa ekki koma að því borði !