Hugleiðingar sögulegs efnis !

 

 

Eins og flestir vita eru sumar þjóðir því marki brenndar að telja sig öðrum fremri, og það jafnvel að flestu leyti. Það hefur valdið því að þær eru alltaf meðvitað eða ómeðvitað að siða aðra til. Það er þó löngu vitað að þær hafa engin efni á því og þeirra eigin saga er alls ekki svo geðsleg að hún leyfi slíkt umfram aðra !

 

Hrokafullt framferði af þessu tagi hefur löngum þótt loða við stjórnvöld Breta og Frakka og námfúsasti lærisveinn þeirra að þessum siðum hafa síðan verið stjórnvöld Bandaríkjanna, sem alltaf eru að siða aðra til, þó þau séu oftast með allt niður um sig í nánast öllum siðrænum efnum !

 

Flestir geta vafalaust verið sammála um það, að eitt ömurlegasta lægingarár frönsku þjóðarinnar í gervallri Sögu hennar hafi verið árið 1940. Þá sviku þjóð sína leiðandi menn í stjórnmálum, her og fjármálalífi, með þeim hætti að Frakkland bókstaflega hrundi á nokkrum dögum við innrás Þjóðverja í landið. Það var fimmta herdeild landráðamanna sem lék frönsku þjóðina þá svo illa, að allt lá opið fyrir þýsku nazistunum sem komu, sáu og sigruðu !

 

Sambærilegt ár í enskri sögu er líklega árið 1660. Eftir að enska þingið neyddist til að rísa upp gegn einræðistilburðum Karls I og borgarastyrjöldin hófst 1642, milli konungsins og þjóðarinnar, aðalsins og borgaranna, gekk á ýmsu fyrst í stað og herafla þingsins vegnaði verr, enda var hann þá undir stjórn manna sem stóðu eiginlega með annan fótinn í herbúðum konungsmanna !

 

En Oliver Cromwell ásamt Thomas Fairfax endurskipulagði her þingsins og kom fram með The New Model Army. Þeir félagar unnu síðan afgerandi sigur á konungs-hernum við Naseby 1645. Konungur var að lokum dæmdur landráðamaður gagnvart þjóð sinni og hálshöggvinn 1649, enda langt frá því að vera saklaus. Konungssleikjur allra tíma hafa þó tekið Karl I nánast í dýrlingatölu og það jafnvel hér á Íslandi !

 

En leið Englendinga til lýðveldis varð auðvitað þyrnum stráð. Án Cromwells hefðu þeir líklega ekki náð einu eða neinu. Eftir dauða hans 1658 fór líka allt í handaskolum hjá leiðtogum þingsins, enda flest komið þar í bullandi svikapólitík, og loks var konungsveldið endurreist með Karli II, sem yfirleitt er talinn hafa verið afskaplega lélegur og siðlaus konungur !

 

Ávinningur lýðræðisins við sigur þingsins í borgarastyrjöldinni var því takmarkaður og ekki síst er frá leið. Aðallinn kom aftur og konungsvaldið og allt óhófið og allur viðbjóðurinn sem því slekti fylgdi. Almenningskúgunin var óbreytt sem fyrr. Blóðfórnir þær sem færðar höfðu verið af alþýðu Englands fyrir vonir um aukið frelsi og tryggari lýðræðisréttindi, voru við fyrsta tækifæri gerðar að engu, að enskri aðalsréttar-siðvenju !

 

Enska þjóðin þekkti ekki sinn vitjunartíma og situr enn uppi með allt sitt forréttindahyski á sínu framfæri, enda forfallin í konungsdýrkun og glans-fígúrumyndum hégómleikans út í gegn. Þó Þorsteinn Erlingsson hafi ort á sínum tíma ,, Og kóngar að síðustu komast í mát og keisarar náblæjum falda“ verður það áreiðanlega seint sem slík siðbót á sér stað í Bretlandi !

 

Það segir sitt um endurkomu konungs-valdsins, að strax og Karl II fann sig sæmilega traustan á konungsstóli, fór hann að ofsækja menn sem höfðu verið í forsvari fyrir þingið, lifandi sem dauða. Hann lét grafa upp lík þeirra sem látnir voru, þar á meðal lík Cromwells, svívirða náina og hengja þá og hálshöggva. Svo var  líkamsleifum þessara merku manna fleygt í ár eða á öskuhauga !

 

Ensk siðmenning var með slíkum hætti ofarlega á seinni hluta 17. aldar. Sá maður átti að heita konungur Englands og Skotlands, sem braut þannig allar reglur siðaðra manna í hefndarþorsta sínum og af inngróinni lítilmennsku. Hann níddist á jarðneskum leifum látinna manna sem hann og fylgjendur hans höfðu ekki ráðið við meðan þeir voru á lífi !

 

Og þá voru þessir menn í raun og veru hinir sönnu leiðtogar þjóðarinnar. Meðal Cromwells og þeirra sem svo voru svívirtir látnir, má nefna hinn frábæra flota-foringja Robert Blake, sem margir telja föður breska flotans og sjálfur Nelson taldi sér fræknari og fremri !

 

En Englendingar hafa yfirleitt látið yfir sig ganga alla glæpi, sem konungar þeirra hafa drýgt, eins og aftökur sæmdarmanna á borð við Thomas More og John Fisher. Sú saga er þess eðlis, að hún getur aldrei - hreint út sagt - orðið neinni þjóð til heiðurs eða virðingarauka !

 

Það er afar fátt sem styður við franska sæmd í atburðum sem tengjast árinu 1940, og það er á sama hátt afar fátt sem fylgir árinu 1660 sem lyftir undir enska sæmd !

 

Og þarna áttu og eiga í hlut þjóðir og stjórnvöld sem yfirleitt hafa leyft sér að tala niður til annarra þjóða varðandi ærlega siði og heiðursverða framkomu. Sumir aðilar ættu og mættu greinilega líta sér nær, í siðmenningarlegum efnum sem og öðru !