Endurreisn ómennskunnar !

 

 

 

Í breskri sögu er talað um árið 1660 sem endurreisnina. Þar er talað út frá konungssinnuðum viðhorfum. Margt var þá gert mörgum til óþurftar, þegar hatursfullt og hefndarsjúkt fyrri tíma vald komst að kjötkötlunum á ný fyrir aumingjadóm þeirra sem tóku við af Cromwell. Þessi svokallaða endurreisn fólst meðal annars í því að grafa upp lík látinna foringja þingsins, forustumanna þjóðarviljans, og hengja þá eða hálshöggva löngu dauða. Það var gert við lík Olivers Cromwell !

 

Sama var gert við lík John Bradshaws og Henry Iretons. Það var viðhöfð aftaka jarðneskra leifa þessara manna á aftöku-staðnum Tyburn. Líkin voru látin hanga og síðan tekin niður og afhöfðuð. Höfuðin voru sett á staura. Talið er að höfuð Cromwells hafi þannig verið á staur til 1684 á þaki Westminster Hall bygging-arinnar, þar sem hin réttmætu réttarhöld yfir Karli I fóru fram !

 

Eina stormasama nótt fyrrgreint ár fauk höfuðið til jarðar. Það var hirt upp af varðmanni sem tók það heim með sér. Síðan mun það hafa verið í höndum safnara og meðförum safna allt til 1960. Þá þótti sumum saga þeirrar meðferðar orðin bæði ljót og löng. Svo ólíklegt sem það er, voru þeir Bretar til sem skömmuðust sín fyrir hönd ríkis og þjóðar fyrir þessa ómannlegu meðferð hinna jarðnesku leifa, þó það sé reyndar ekki beinlínis trúlegt. Svo fór því að lokum að höfuðkúpan var jarðsett í skóla í Cambridge þar sem Cromwell hafði stundað nám á sínum tíma !

 

Annar og meiri var manndómur Karls V., keisara hins Heilaga Rómverska keisara-dæmis, gagnvart látnum andstæðingum en Karls II. Englandskonungs. Þegar hertoginn af Alba, hinn alræmdi og grimmi hers-höfðingi hans, vildi fá að vanhelga gröf Lúthers, brenna lík hans og dreifa ösku hans í vindinn, svaraði Karl V : ,, Látið hann vera. Hann hefur þegar mætt dómara sínum. Ég er í stríði við þá sem lifandi eru, en ekki við dauða menn“. Sú umsögn verður ætíð heiður fyrir Karl V. !

 

Fróðlegt væri að vita hvað menn eins og Thomas Fairfax (1612-1671), George Monck (1608-1670, Charles Fletwood (1618-1692), John Lambert (1619-1684) og fleiri hafa hugsað eftir 1660, vitandi af þrælslegri meðferð hins endurreista konungsvalds á líkamsleifum fyrrum félaga þeirra og vopnabræðra. En það er sannleikur að jarðneskar leifar sumra helstu verjenda enska þingræðisins gegn einræðistilburðum vanhæfs konungs voru þannig leiknar. Slík var bresk manndóms-hyggja árið 1660. Fyrrnefndir félagar þeirra lifðu nógu lengi til að geta hugleitt þá ómennsku sem sýndi sig þar og aftur var komin til valda í ,,þingræðislandinu mikla“ eða hitt þó heldur.  !

 

En líklega var manndómstími nefndra manna búinn að vera 1660 þó þeir tórðu lengur. Því eftir það lifðu þeir að mestu sem hver önnur konungsþý og til lítils gagns fyrir þjóð sína, eða eins og skuggar þess sem þeir voru taldir vera meðan manngildi þeirra virtist óskert til staðar. En þannig fer fyrir mönnum miklu víðar en í Bretlandi. Slíkur manndómsbrestur þekkist um allan heim. Það er líklega með verstu örlögum þegar það gerist, að menn lifa – með slíkum hundshætti - mennsku sína og þar með sjálfa sig !