,,Ó, þessar leiðinda launagreiðslur !”

 

Í eina tíð var litið svo á að menn sem stæðu fyrir atvinnurekstri væru vinnuveitendur. Og í nokkrum tilfellum í gamla daga var jafnvel talið að sumir þáverandi aðilar sem höfðu atvinnurekstur með höndum, væru fyrst og fremst vinnuveitendur !

 

Þá er líklega verið að vísa til manna eins og Haraldar Böðvarssonar, Einars Guðfinnssonar og slíkra, sem höfðu það líklega í og með sem ákveðna lífshugsjón að byggja upp heimabæi sína og skapa kröftugt atvinnulíf og blómlegt mannlíf !

 

Og seint verður framlag slíkra öndvegismanna metið til fulls, en samt er það svo að þegar litið er til heildarmyndar, hafa slíkir menn ekki verið margir. Flestir sem stóðu í rekstri voru miklu frekar og öllu heldur atvinnurekendur en vinnuveitendur !

 

Það er að segja, hugarfarið var með þeim hætti. Þeir voru fyrst og fremst að þjóna auðgunarhvöt sinni sem leiddi þá suma hverja nokkuð langt eins og dæmin sönnuðu. Það varð til þess að arðránið varð svo mikið að það kallaði á andspyrnu og margháttuð átök. En hér er ekki hugsað til þess að rekja þá sögu, enda hefur það víða verið gert !

 

Hinsvegar mætti hugleiða nokkuð þá manngerð sem virðist helst vilja stunda rekstur í dag. Þar er sýnilega að langmestu leyti um atvinnurekendur að ræða sem margir hverjir virðast vera býsna hallir undir afgerandi frjálshyggjusjónarmið !

 

Það virðist engin sérstök hugsun beinast að því að skapa atvinnu, þaðan af síður vera til staðar einhver samfélagsleg uppbyggingarsjónarmið. Nei, eina hugsunin og eini drifkrafturinn virðist vera löngunin til að auðgast með einhverjum hætti !

 

Fyrir hrun margfaldaðist í þeim dúr sú árátta í mörgum, við galopin kerfisskilyrði, að stunda ítrustu áhættusækni til að hámarka hugsanlegan ávinning. Fjármálakerfið allt virtist ganga fyrir ótakmarkaðri græðgi og eftir því sem menn voru gírugri virtust þeir fá meiri fyrirgreiðslu !

 

Afleiðingar urðu þær að þjóðfélagið fór á hliðina og slík efnahagsafbrot áttu sér stað að aldrei verður unnt að gera þá hluti upp til neinnar viðhlítandi leiðréttingar. Viljinn til þess af hálfu kerfisins hefur líka oftast verið talinn í blekkingarfullu skötulíki og mikil tilhneiging til að gleyma öllu saman. En mörg eru samt sárin sem blæða enn frá þessum ræningjatíma og munu lengi blæða !

 

Ein afleiðingin frá umræddum tíma er - að fyrirhrunsárin virðast hafa byggt upp hérlendis einskonar oligarka-klíku sem náði ómótmælanlega að auðgast ótæpilega með ýmsum hætti við hinar óeðlilegu aðstæður og situr enn að mestu ótrufluð að sínum fúlgum !

 

Frá þeim sjálfhverfa hópi heyrast stundum umsagnir í fjölmiðlum sem upplýsa nokkuð vel hvernig þar er hugsað. Sérstaklega er athyglisvert þegar slíkir aðilar tala um að það væri ekkert mál að reka fyrirtæki ef launin væru ekki svona há. Það væru launin sem væru allt að drepa !

 

Á slíkum yfirlýsingum sést gjörla að viðkomandi aðilar eru ekki miklir vinnuveitendur. Þeir myndu hinsvegar áreiðanlega treysta sér í hvaða rekstur sem væri ef þeir gætu alfarið ráðið launakjörunum !

 

Best væri líklega að þeirra mati að vera með þræla, en auðvitað má ekki nefna neitt slíkt. En í raun og veru virðist það vera draumastaðan, að losna við allt sem heitir verkalýðs-varnarþing og atvinnubundin mannréttindi. Þá væri nú hægt að dansa um víðan völl og skammta eftir rekstraraðstæðum !

 

Jafnvel rekstraraðilar sem hafa ekki kunnað fótum sínum forráð, hafa farið offari í græðgi eða bara skort alla hæfni til að stunda rekstur með vitsmunalegum hætti, eiga það til að kenna of háum launakostnaði um þegar allt er strandað. Það er þó býsna hláleg afsökun !

 

Launaliðir eru oftast mjög fyrirsjáanlegir og ættu að geta verið nokkuð skýrir á borðinu þegar mörkuð er stefna til komandi tíðar. En þegar ráðist er í allskonar útrás í ótaminni græðgishugsun, án þess að hirða um fastan fyrirliggjandi rekstrarkostnað, er oftast lítil sem engin fyrirhyggja höfð að leiðarljósi. Þá er bara einblínt á væntanlegan óskagróða !

 

Og þegar ferlið springur í höndunum á forstjóranum, er því um að kenna að hans sögn, að starfsfólkið hafi verið á allt of háum launum. Það var of gráðugt – ekki hann !

 

Það er skrítið þegar afdankaðir gjaldþrotafurstar, menn sem hafa flogið allt of hátt, koma fram í fjölmiðlum og halda svona hlutum fram beinlínis eða undir rós. Einkum er það skrítið að fjölmiðlamenn skuli ekki reka svona fleipur ofan í þá og sýna þeim fram á að slíkur málflutningur haldi ekki vatni. Nei, það er ekki verið að andmæla svona staðhæfingum !

 

Virðingin fyrir oligörkum og illa fengnum auði þeirra virðist vera slík að ekki megi anda á þá og því komast þeir upp með að halda fram ýmsum fjarstæðum sem hafa enga tengingu við eðlilega glóru !

 

Þar fylgja með fullyrðingar um að allt of mikill launakostnaður hafi fyrst og fremst staðið allri viðskiptasnilld þeirra fyrir þrifum !

 

Sú viðskiptasnilld getur nú verið gæsalappagreind í flestu, enda er það svo að samfélagsgildi slíkra ofursérgæðinga er svo lítið að það mælist ekki !