Litríkir bræður !

 

 

Ég ætla að fara hér nokkrum orðum um bræður tvo sem fyrir nokkru eru farnir yfir landamærin, en þóttu miklir hæfileikamenn meðan þeir voru og hétu. Þar á ég við þá Jón Múla og Jónas Árnasyni. Faðir þeirra Árni í Múla var kunnur maður á sinni tíð og þá ekki síður afinn Jón í Múla, sem þótti sérstakur afburðamaður !

 

Í móðurætt bræðranna, hinu svonefnda Brennukyni, var ekki síður til staðar kjarni seiglu og úthalds, enda talaði Jónas oft um Brennuþráann, sem nánast óyfirstíganlegt fyrirbæri í mannlegu eðlisfari. Munu bræðurnir báðir hafa talið sig hafa fengið sinn skammt af því !

 

Saman og sitt í hvoru lagi gerðu þeir bræðurnir Jón Múli og Jónas margt í tali og tónum og kveðskap sem mun trúlega lengi lifa. Og víst er um það að þeir glöddu marga með því sem frá þeim kom !

 

Jón Múli var um tíma kvæntur Þórunni dóttur Einars Thorsteinssonar, sem var á sínum tíma kaupmaður á Skagaströnd. Áttu þau eina dóttur barna. Skömmu eftir að þau skildu kvæntist Jón Múli annarri dóttur Einars Guðrúnu Jónu, og eignuðust þau tvær dætur. Síðan varð Ragnheiður Ásta Pétursdóttir þriðja kona Jóns og áttu þau eina dóttur saman, Sólveigu Önnu, núverandi formann Eflingar.

 

Jónas Árnason átti Guðrúnu Jónsdóttur og með henni 5 börn, tvo syni og þrjár dætur. Birna systir Guðrúnar var gift Pétri Péturssyni þul með meiru og þeir Jónas og Pétur voru því svilar !

 

Ragnheiður Ásta var dóttir Péturs þular og Birnu. Þegar hún giftist Jóni Múla urðu Pétur og Birna tengdaforeldrar Múlans og kona Jónasar að sjálfsögðu móðursystir konu Jóns Múla. Allt var þetta því nokkuð skrautlegt enda litríkt fólk þarna á ferð. Er annars einhver sem les þetta kominn með höfuðverk ?

 

Yfirlýsingar Jóns Múla fóru stundum nokkuð mikið fyrir brjóstið á sumum, enda trúlega til þess ætlaðar. Mun hann hafa haft lúmskt gaman af því að ganga fram af því liði sem fyrir slíkum skeytum hans varð og var hann þá oft ekki sérlega spar á orðgnóttina !

 

Múlinn var af mörgu kunnur,

magnaður í rauðum anda.

Alltaf djúpur, aldrei grunnur,

enda maður stórra sanda ! (RK)

 

Jónas var afskaplega sjarmerandi maður þegar hann vildi það við hafa, en hann gat líka verið býsna fúll og þá þótti hann ekki skemmtilegur. Í viðtalsbók þeirra Rúnars Ármanns Arthúrssonar frá 1985 koma kostir Jónasar vel í ljós og beinskeytt gagnrýni hans á ýmis þjóðfélagsmein okkar hefur sannað sig í mörgu síðan þá !

 

Á saurblað bókarinnar hef ég ritað:

 

Jónas var Jónas með joði stóru,

Jónas var maður sem hafði glóru.

Húmorinn smurði þar tungu og túla,

trúlega í genum frá Árna frá Múla !

 

Jónas segir þar meðal annars ,, ég veit ekki hvenær láglaunafólki verður tryggður sá dagvinnutaxti að það geti lifað mannsæmandi lífi. En mér sýnist ýmislegt benda til þess að löngu áður en til slíks komi verði risið tónlistarhús á heimsmælikvarða í Reykjavík !” - Og hvað er komið á daginn ?

 

Ennfremur segir hann í sömu bók ,, það er tvennt sem setur mestan svip á þjóðlíf okkar Íslendinga, trúarhræsni og rottusprettur eftir hégóma. Það mætti hnýta kúltúrsnobbinu í sama snæri !”

 

Ég held að allir gætu haft gagn af því að lesa umrædda bók, nema innvígðir og innmúraðir sjálfstæðismenn og hugarfarslegir samherjar þeirra í öðrum flokkum. Þar verður auðvitað engri bót við komið !

 

Ég ætla að ljúka þesari samantekt með eftirfarandi innskoti. Jónas átti yfirleitt í nokkrum vandræðum með bílamálin sín, því oftast átti hann einhvern óttalegan skrjóð. Efnishyggjudekur var honum síst að skapi og bíll var sannarlega ekki stöðutákn í hans augum. Oft þurfti því að glíma við að ýta snobblausri heimiliskerrunni í gang !

 

Það verkefni varð þá tíðum hlutverk Guðrúnar sem stóð sig auðvitað vel í því sem öllu öðru. Þegar ég var að lesa fyrrnefnda bók þar sem minnst er á þetta basl hjónanna á glettilegan hátt, hrökk út úr mér þessi vísa:

 

Jónas líktist langri spýtu,

löngum veill í maganum.

Hann var giftur Gunnu ýtu,

gjörþekktri á Skaganum ! (RK)

 

Það er mikil eftirsjá að þeim bræðrum Jóni Múla og Jónasi því þeir hresstu sannarlega upp á íslenskt þjóðlíf á margan hátt. Jónas mun hafa sagt nokkru fyrir dauða sinn við Jón Múla, ,, að klukkan færi nú senn að glymja þeim og líklegt væri að skemmtikrafta vantaði í efri byggðum !“ Og Múlinn hló !

Blessuð sé minning þessara ágætu bræðra !