The Spitfire Master !

 

 

„Mitchell the Spitfire Master

was making a plane to go faster,

that was what he wanted to do.

He died on June the eleven,

in nineteen thirty seven,

flew away – only forty two !“

 

Reginald Mitchell var meistari snjall

og margt í hans kolli bjó.

Svo óþreyja mikil í æðunum svall

en ekkert sem bauð upp á ró.

 

Hann horfði til framtíðar – fleygur í sýn,

og fann þar sitt andlega mið.

Því sköpunarþráin var brennandi brýn

og blómstraði um hugarins svið.

 

Hans hugsun var ofar en annarra þá

en enginn það skildi né mat.

En fuglana horfði hann fljúgandi á

og fann hvað hann vildi og gat.

 

Hann skoðaði flug þeirra og fylgdist með þeim

svo fimlega svífa við haf.

Þeir áttu svo víðan og voldugan heim

og vængi sem frelsi þeim gaf.

 

Þar samræmið fullkomna sá hann og leit

og sífellt þar glímdi við þraut,

að færa þá hæfni í fljúgandi sveit

sem flygi við miðbaug og skaut.

 

Hann skapaði flugvél sem leysti hans land

frá lamandi ósigri og neyð,

það vopn sem varð óvina eyðing og grand

en ættjarðar blessun um leið.

 

Hann Englandi veitti það svífandi svar

er sigurinn færði í hlað.

Og fyrstur í hópnum þeim fámenna var

sem fórnaði sér fyrir það !

 

(RK - Fjörusprek og Grundargróður)

 

 

Baskar

 

Saga þeirra er sérstök að flestu leyti,

þeir sóttu lengra um hafið en aðrar þjóðir.

Sú glögga hugsun sem frægði það föruneyti

var farsæl og leiddi þá áfram um gjöfular slóðir.

Þeir lærðu að nýta sér auðlindir ýmsar betur

en aðrir - en færðu þá þekkingu sjaldan í letur.

 

Þeir vildu njóta þess sjálfir með sigrandi hætti

er saman þeir höfðu aflað með dugnaði og þreki.

Sá ávinningur sem afkomu þeirra bætti

var aldrei látinn vera í neinu á reki.

Að kynna hann öðrum var þeim ekki þarflegt í neinu

og það var í skilningi þeirra og vitund á hreinu.

 

Þeir þróuðu verklegar menntir á mörgum sviðum

því mjög var þeim tamt að kynna sér allskyns fræði.

Þeir leituðu víða til fanga á fjarlægum miðum

og fundu og kunnu að nýta sér margskonar gæði.

Þó aðrir brygðust og ynnu sér lítið til sóma

þeir önnuðust garð sinn og létu hann standa í blóma.

 

Þeir báru í sér sjálfum uppsprettur ótal ráða

og efldust að kjarki við þjóðernisfylgjurnar rammar.

Það bjó í þeim harka og hugsun til vinnings og dáða

og heilsteyptur vilji sem aldrei varð sér til skammar.

Í baskneskum heimi var manndómslund meðfæddur arfur

og maður hver trúr og kynfylgju sinni þarfur !

 

(RK)

 

 

 

,,Hvað er svo glatt sem góðra vina fundur !”

 

 

 

Oft hafa forustumenn sjálfstæðisflokksins verið gleiðir og kampakátir á Natófundum, þó að þeir hafi sennilega aldrei sýnt þar jafnmikla hrifningu og meðvirkni og gömlu alþýðuflokksbroddarnir, sem sjaldnast héldu þar vatni. En nú fer að liggja ljóst fyrir - að Kata slær þeim öllum við !

 

Það er eins og aumingja manneskjan kunni sér ekki læti þegar hún kemur þarna í blessaðan vinahópinn og maður gæti sem best búist við því að hún færi að syngja á sviðinu ,,Ég er komin heim í heiðardalinn” eða eitthvað álíka, svo mikill er sýnilega fögnuðurinn og sælutilfinningin yfir félags-skapnum !

 

Þannig virðist það vera þó annað væri haft uppi við í eina tíð og sé enn, af og til. En svona leikur hagsmunapólitíkin margt fólk og sumir fara nánast í hamskipti fyrir margan fundinn. Og verkin sýna þar sannarlega merkin.

Þegar Kata er á Natóþingi er útgeislunin svo mikil frá henni, að Hiroshima 6. ágúst 1945 kæmist þar varla í samjöfnuð !

 

Ég frétti fljótt að vinur minn Enginn Allrason hefði kveðið vísur af þessu tilefni og þar sem þær vissulega segja sitt, finnst mér rétt að birta þær hér með sjálfgefnu leyfi höfundar :

 

Kata glöð og ánægð er,

undir það má kvitta.

Út með Gulla í ferðir fer,

fær þá marga að hitta !

 

Þó eru alkunn þjóðarslys,

því skal ekki gleyma,

að ýmsir verða erlendis

öðruvísi en heima !

 

Þar er Kata þetta og hitt,

það má sjá og finna.

Innan sviga eðli sitt

er hún þá að kynna !

 

Uppi á sviði sveiflu tók

sæl og glöð hjá Nató.

Virtist orðin íhaldsblók

eins og gamli Cató !

 

Stóð hún þar með Stoltenberg,

stolt að mæta á þingin.

Orðin blá í bein og merg,

- búin að fara hringinn !

 

 

Er mannkynið enn á dauðaveginum til Stalingrad ?

 

 

 

Í tilefni þess að innan fárra daga eru 80 ár liðin frá einum stærsta voðaatburði síðustu aldar, atburði sem kostaði milljónir mannslífa og gífurlega eyðileggingu í mörgum löndum, skrifa ég eftirfarandi pistil.

 

Innrás Nazista-Þýskalands í Sovétríkin 22. júní 1941 hófst með beitingu herafla upp á fjórar milljónir manna, þar af rúmlega þriggja milljóna þýskra hermanna. Skriðdrekar voru 3350, fallbyssur 7000, og meira en 2000 flugvélar. Það var búið að villa og trylla þýsku þjóðina svo með linnulausum áróðri og lygum, að flestir virtust halda að sigur yrði í höfn áður en rússneski veturinn gengi í garð !

 

En bitinn sem átti að gleypa reyndist hinsvegar allt of stór fyrir þýska herveldið. Um miðjan júlí var frumkvæðið í raun ekki lengur í höndum þýsku nasistaherjanna. Þeir gátu einfaldlega ekki sótt í 3 áttir samtímis og mannfall var mun meira en reiknað hafði verið með. Í ágústlok 1941 voru yfir 400.000 fallnir eða særðir. Stór hluti þess mannfalls var úr kjarna þýska heraflans og það skarð var vandfyllt !

 

Rússar höfðu þá samt orðið fyrir verulegum skakkaföllum, mest út af því hvað þeir höfðu reynst undarlega illa á verði fyrir hinni komandi ógn. Það var aðallega Stalín að kenna. Hann trúði jafnvel ekki nákvæmum upplýsingum njósnarans Richard Sorges um innrásina !

 

Á fyrstu vikum stríðsins misstu Rússar 3500 skriðdreka, meira en 6000 flugvélar og um tvær milljónir manna, þar á meðal drjúgan hluta af þáverandi hershöfðingjum sínum. Það var auðvitað mikil blóðtaka, en engan bilbug var samt á þeim að finna. Stöðugt var nýjum herjum teflt fram og í desember fóru þeir í fyrsta sinn að ná yfirburðum í lofti !

 

Sigurganga þýsku innrásarherjanna í Rússlandi varð því ekki ýkja löng þegar á allt er litið og eftir því sem verr gekk, jókst glóruleysið í þýsku yfirherstjórninni uns þar var ekki heil hugsun eftir !

 

Sovéski T-34 skriðdrekinn reyndist miklu betri en skriðdrekar Þjóðverja og líklega mun hann hafa verið jafnbesti skriðdrekinn sem fram kom í öllu stríðinu. Aðrir hæfari og hertari hershöfðingjar tóku við af þeim sem féllu og seigla og úthald Rússa reyndist miklu meira en Þjóðverjar höfðu reiknað með. Það kom nazistum mjög á óvart, því sumir foringjar þeirra höfðu talið að Sovétríkin myndu fljótlega hrynja eins og spilaborg !

 

Ivan Stamenov sendiherra Búlgaríu í Moskvu hafði hinsvegar rétt fyrir sér er hann sagði við Molotov í upphafi stríðsins : ,, Þótt þið þurfið að hörfa alla leið til Úralfjalla munuð þið hafa sigur að lokum !”

 

Um sumarið þegar Þjóðverjar voru að framleiða 500 skriðdreka á mánuði, hafði Halder formaður þýska herráðsins sagt Hitler að Sovétmenn framleiddu 1200 skriðdreka á mánuði. Hitler hafði þá barið í borðið og sagði að það væri einfaldlega ekki hægt. En þessi tala var samt allt of lág !

 

Árið 1942 jókst skriðdreka-framleiðsla Sovétmanna úr 11000 á fyrstu sex mánuðum ársins í 13600 á síðari sex mánuðunum, eða að meðaltali 2200 á mánuði. Smíði flugvéla jókst á sama tími úr 9600 á fyrri helmingi ársins í 15800 á þeim síðari. Verksmiðjurnar sem fluttar höfðu verið austur fyrir Úralfjöll dældu úr sér hergögnunum í ótrúlegum mæli allan sólarhringinn !

 

Við Stalingrad, sem varð hinn hræðilegi endapunktur sóknar Þjóðverja, urðu þeir svo fyrir sínum mesta ósigri og misstu þar yfir 500.000 manns, um 90.000 voru teknir höndum og þar á meðal 22 hershöfðingjar !

 

Þar fjaraði þýska sóknin endanlega út og við tók gagnsókn Rússa sem lauk ekki fyrr en með töku Berlínar. Þýskaland nazismans náði ekki Leningrad, náði ekki Moskvu, náði ekki Stalingrad !

Innrásin mikla misheppnaðist algerlega og hið svokallaða Stór-Þýskaland varð að lokum að gefast skilyrðislaust upp, heiminum öllum til heilla !

 

Hér á eftir læt ég fylgja athyglisverðar umsagnir nokkurra valdamanna nazista-Þýskalands á ýmsum stigum stríðsins. Þær ættu að segja sitt um glóruleysið í þessu öllu saman :

 

,,Uppræta verður gyðingabolsévismakerfið í eitt skipti

 

fyrir öll.”

 

Erich von Manstein hermarskálkur, í upphafi stríðsins.

 

 

,,Segið þeim í Moskvu að ég hafi verið andsnúinn þessari

 

innrás.”

 

Joachim von Ribbentrop utanríkisráðherra við sovéska

 

sendiherrann.

 

 

,,Víðáttur Rússlands gleypa okkur !”

 

Gerd von Rundstedt hermarskálkur

 

 

,,Þegar stríðið hófst reiknuðum við með um 200 óvinahersveitum, en höfum þegar talið 360 !”

 

Franz von Halder, formaður þýska herráðsins, í dagbók

 

sinni 11. ágúst 1941.

 

 

,,Stríðið gegn Rússlandi stendur aðeins í fjóra mánuði.”

 

Rosenbach-Lepinski majór í þýska hernum, 1941.

 

 

,,Hárin rísa á höfði manns, við að sjá til hvaða aðgerða á að grípa í Rússlandi og hvernig kerfisbundið á að yfirfæra herlög á hernumda þjóð til að beita hana stjórnlausri kúgun – hreinni skrumskælingu á lögum og reglu. Þetta gerir Þjóðverja að fyrirbærum sem hingað til hafa aðeins verið til í áróðri óvinanna. Herinn mun verða að taka á sig þá kvöð að myrða og brenna sem hingað til hefur verið verk SS !”

 

Ulrich von Hassell fyrrum sendiherra, í dagbók sinni í

apríl 1941.

 

 

,,Ef þeir endurgjalda fjórðung af því sem við erum að gera í Rússlandi og Póllandi frú læknir, munum við þjást og eiga það skilið !”

 

Þýskur hermaður í leyfi frá austurvígstöðvunum í samtali við Christabel Bielenberg lækni.

 

 

,,Á austurvígstöðvunum er hermaður ekki aðeins sá sem berst samkvæmt þeim reglum sem gilda um stríð, heldur einnig sá sem vægðarlaust heldur á lofti þjóðernishugsjónunum og hefnir alls þess skepnuskapar sem drýgður hefur verið gegn þýsku þjóðinni. Þess vegna verður hermaðurinn að skilja til hlítar nauðsynina á þeim réttlátu en maklegu málagjöldum sem veita verður þeim ómennsku lífverum gyðingum.

 

Úr tilskipun Walter von Reichenaus hermarskálks til 6. hersins 10. október 1941, studdri af Gerd von Rundstedt.

 

 

,,Útrýming á þessum sömu gyðingum, sem styðja bolsévisma og drápsarmi þeirra, skæruliðunum, er sjálfsvörn !”

 

Hermann Hoth skriðdreka-hershöfðingi.

 

 

,,Þetta stöðuga vanmat á getu óvinarins er að taka á sig furðulega mynd og verða hættulegt !”

 

Franz von Halder, formaður þýska herráðsins í dagbók

 

sinni í júlí 1941.

 

 

,,Rússarnir berjast alls staðar til síðasta manns. Þeir gefast ekki upp nema stöku sinnum.”

 

Franz von Halder, formaður þýska herráðsins í dagbók

 

sinni í júlí 1941.

 

 

,,Lýsnar eru eins og Rússarnir, maður drepur einn og tíu aðrir birtast í hans stað !”

 

Þýskur skriðdrekahermaður í Stalingrad.

 

 

,,Fólkið heima má aldrei fá að vita hvað hér er að gerast !”

 

Þýskur hermaður í lok Stalingrad-orustunnar.

 

 

,,Dauðir menn hafa ekki áhuga á hernaðarsögu !”

 

Friedrich Paulus hermarskálkur, orð hans í lok Stalingrad-orustunnar.

 

 

Sagan á það til að endurtaka sig. Það er ekkert sem segir að slíkir atburðir geti ekki gerst aftur á okkar dögum og þá í enn hryllilegri mæli. Menn læra aldrei neitt af sögunni og áfram munu milljónir manna fá að gjalda fyrir hliðstæð stríðsæsinga og glóruleysismál ef fer sem horfir !

 

Enginn veit hvað framundan er. Hvað gerir Nato á komandi árum ? Hvað gera Rússar og hvað gera Kínverjar ?

Litríkir bræður !

 

 

Ég ætla að fara hér nokkrum orðum um bræður tvo sem fyrir nokkru eru farnir yfir landamærin, en þóttu miklir hæfileikamenn meðan þeir voru og hétu. Þar á ég við þá Jón Múla og Jónas Árnasyni. Faðir þeirra Árni í Múla var kunnur maður á sinni tíð og þá ekki síður afinn Jón í Múla, sem þótti sérstakur afburðamaður !

 

Í móðurætt bræðranna, hinu svonefnda Brennukyni, var ekki síður til staðar kjarni seiglu og úthalds, enda talaði Jónas oft um Brennuþráann, sem nánast óyfirstíganlegt fyrirbæri í mannlegu eðlisfari. Munu bræðurnir báðir hafa talið sig hafa fengið sinn skammt af því !

 

Saman og sitt í hvoru lagi gerðu þeir bræðurnir Jón Múli og Jónas margt í tali og tónum og kveðskap sem mun trúlega lengi lifa. Og víst er um það að þeir glöddu marga með því sem frá þeim kom !

 

Jón Múli var um tíma kvæntur Þórunni dóttur Einars Thorsteinssonar, sem var á sínum tíma kaupmaður á Skagaströnd. Áttu þau eina dóttur barna. Skömmu eftir að þau skildu kvæntist Jón Múli annarri dóttur Einars Guðrúnu Jónu, og eignuðust þau tvær dætur. Síðan varð Ragnheiður Ásta Pétursdóttir þriðja kona Jóns og áttu þau eina dóttur saman, Sólveigu Önnu, núverandi formann Eflingar.

 

Jónas Árnason átti Guðrúnu Jónsdóttur og með henni 5 börn, tvo syni og þrjár dætur. Birna systir Guðrúnar var gift Pétri Péturssyni þul með meiru og þeir Jónas og Pétur voru því svilar !

 

Ragnheiður Ásta var dóttir Péturs þular og Birnu. Þegar hún giftist Jóni Múla urðu Pétur og Birna tengdaforeldrar Múlans og kona Jónasar að sjálfsögðu móðursystir konu Jóns Múla. Allt var þetta því nokkuð skrautlegt enda litríkt fólk þarna á ferð. Er annars einhver sem les þetta kominn með höfuðverk ?

 

Yfirlýsingar Jóns Múla fóru stundum nokkuð mikið fyrir brjóstið á sumum, enda trúlega til þess ætlaðar. Mun hann hafa haft lúmskt gaman af því að ganga fram af því liði sem fyrir slíkum skeytum hans varð og var hann þá oft ekki sérlega spar á orðgnóttina !

 

Múlinn var af mörgu kunnur,

magnaður í rauðum anda.

Alltaf djúpur, aldrei grunnur,

enda maður stórra sanda ! (RK)

 

Jónas var afskaplega sjarmerandi maður þegar hann vildi það við hafa, en hann gat líka verið býsna fúll og þá þótti hann ekki skemmtilegur. Í viðtalsbók þeirra Rúnars Ármanns Arthúrssonar frá 1985 koma kostir Jónasar vel í ljós og beinskeytt gagnrýni hans á ýmis þjóðfélagsmein okkar hefur sannað sig í mörgu síðan þá !

 

Á saurblað bókarinnar hef ég ritað:

 

Jónas var Jónas með joði stóru,

Jónas var maður sem hafði glóru.

Húmorinn smurði þar tungu og túla,

trúlega í genum frá Árna frá Múla !

 

Jónas segir þar meðal annars ,, ég veit ekki hvenær láglaunafólki verður tryggður sá dagvinnutaxti að það geti lifað mannsæmandi lífi. En mér sýnist ýmislegt benda til þess að löngu áður en til slíks komi verði risið tónlistarhús á heimsmælikvarða í Reykjavík !” - Og hvað er komið á daginn ?

 

Ennfremur segir hann í sömu bók ,, það er tvennt sem setur mestan svip á þjóðlíf okkar Íslendinga, trúarhræsni og rottusprettur eftir hégóma. Það mætti hnýta kúltúrsnobbinu í sama snæri !”

 

Ég held að allir gætu haft gagn af því að lesa umrædda bók, nema innvígðir og innmúraðir sjálfstæðismenn og hugarfarslegir samherjar þeirra í öðrum flokkum. Þar verður auðvitað engri bót við komið !

 

Ég ætla að ljúka þesari samantekt með eftirfarandi innskoti. Jónas átti yfirleitt í nokkrum vandræðum með bílamálin sín, því oftast átti hann einhvern óttalegan skrjóð. Efnishyggjudekur var honum síst að skapi og bíll var sannarlega ekki stöðutákn í hans augum. Oft þurfti því að glíma við að ýta snobblausri heimiliskerrunni í gang !

 

Það verkefni varð þá tíðum hlutverk Guðrúnar sem stóð sig auðvitað vel í því sem öllu öðru. Þegar ég var að lesa fyrrnefnda bók þar sem minnst er á þetta basl hjónanna á glettilegan hátt, hrökk út úr mér þessi vísa:

 

Jónas líktist langri spýtu,

löngum veill í maganum.

Hann var giftur Gunnu ýtu,

gjörþekktri á Skaganum ! (RK)

 

Það er mikil eftirsjá að þeim bræðrum Jóni Múla og Jónasi því þeir hresstu sannarlega upp á íslenskt þjóðlíf á margan hátt. Jónas mun hafa sagt nokkru fyrir dauða sinn við Jón Múla, ,, að klukkan færi nú senn að glymja þeim og líklegt væri að skemmtikrafta vantaði í efri byggðum !“ Og Múlinn hló !

Blessuð sé minning þessara ágætu bræðra !

 

 

Sérgæskan er sálarvíti !

 

 

Eftir að félagshyggju-sjónarmið fóru að fara mjög halloka fyrir stóraukinni auðgunarhyggju og vaxandi ásókn seðlasýkingar, gekk mjög til baka sú mannlega hugsun að stuðla bæri að velferð heildarinnar öllum til hagsbóta !

 

Sérgæskan var pumpuð upp af miklum fítonsanda og frjálshyggjan lagði sitt til að hver hugsaði um sjálfan sig fyrst og fremst og samfélagið sjálft varð útundan og kaldara og kærleikssnauðara fyrir vikið !

 

Margir líta svo á að stóraukin innræting í framhaldsskólum landsins fyrir sjálfhverfum skoðunum hafi valdið þessu, en trúlega kemur þó mun fleira til. Um allan heim mátti finna fyrir þessari sérgæskubylgju og engu síður í þeim hluta heimsins sem bókaður hafði verið sem kommúnískur !

 

Ég hef ýmislegt við sérgæðinga að athuga, en sérgæðingar sem tengja sig við kommúnisma eru yfirleitt öðrum verri. Sá sem er ekki sjálfum sér samkvæmur er skiljanlega öðrum ótrúverðugri !

 

Allar stefnur og ismar virðast hafa sínar dökku hliðar og í sumum tilfellum eru þær svo dökkar að allir menn með heilbrigða hugsun ættu að varast þær. En sumir eru þannig gerðir að þeir dragast að því sem þeir ættu að forðast. Í því felst mörg ömurleg örlagasaga og enn leiðast menn afvega og ánetjast blekkingum um allan heim. Enn eignast peningar menn en ekki öfugt og þar slær buddunnar lífæð í brjóstinu sem aldrei fyrr !

 

Í skagfirskum æviskrám er stundum tekið svo til orða : ,, Hann var gegnheill félagshyggjumaður !” Það er fögur manndóms-einkunn að mínu mati, en ég held að fáir eigi hana skilið í dag – því miður !

 

Hugsið ykkur muninn þegar viðhöfð eru sem eftirmæli um mann : ,,Hann var algjör eiginhagsmunamaður !” Hvaða manngildi felst í því ? Hverju áorkar maður sem snýst um sjálfan sig og sína hagsmuni alla tíð og sér ekkert annað – ég spyr ?

 

Maður sem innrætir börnum sínum að hafa fjandsamleg viðhorf til samfélagsins og vill hundsa allar lexíur sem mönnum er uppálagt að læra hér í grunnskóla lífsins ? Slíkt lífsmat kallar auðvitað bara á falleinkunn !

 

Þegar Háskóli Íslands var stofnaður var sagt að hann ætti að vera háborg íslenskrar menningar ! Sumir telja hann nú til dags miklu frekar andstæðu þess. Og vissulega mun hann vera nokkuð langt frá því takmarki sem að var stefnt í upphafi. Áhrifin utanlands frá eru löngu orðin yfirgnæfandi !

 

Og goggunarröðin er áreiðanlega meira en fastmótuð í allri hinni inngrónu snobbmennsku sem viðgengst í þessari áður ætluðu háborg hinnar þjóðlegu menningar. Þar ganga menn fyrir björg – í goggunarröð !

 

Sleikjuháttur gagnvart útlendingum er ekkert nýtt fyrirbæri á Íslandi. Fyrst var danska slektið sleikt milli hæls og hnakka, svo bretinn og síðast kaninn. Alltaf voru þeir sleiktir mest á hverjum tíma sem reyndust okkur verst þá um stundir !

 

Við höfum orðið að búa við danska íslendinga, breska íslendinga og íslenska kana, í meira lagi ömurleg mannlífs-eintök, sem aldrei geta tekið þjóðlega afstöðu í neinu máli. En þrátt fyrir það tórir íslenski andinn enn því seiglan þar er sönn og ósvikin !

 

Verum umfram allt íslenskir Íslendingar – ekki skriðdýr í þjónustu erlendra afla !