Um kærleiksríkt vinasamband

Samkvæmt mínum útreikningum er nú svo komið, að Magnús B. Jónsson hefur setið í ríflega 5 kjörtímabil - eða yfir tuttugu ár samfleytt, sem sveitarstjóri á Skagaströnd og hans hægri hönd Adolf H. Berndsen verið oddviti óslitið frá 1994. Þetta eru auðvitað sögulegar staðreyndir og merkilegar að mörgu leyti sem slíkar. Það er því skiljanlegt að ég sem mikill áhugamaður um sögu telji það þess vert að skoða þær aðeins nánar.

Þegar Magnús og Adolf tóku við af feðrum sínum sem hreppsnefndarmenn á Skagaströnd, var heimsmynd bæjarmálanna nokkuð önnur en hún er í dag.

Þá var hér blómlegt atvinnulíf til þess að gera, en óneitanlega talsvert minna um list. Þá var enn nægileg vinna fyrir þá sem töldu sig ekki of góða fyrir slorið, en kannski minna um menningu, eins og hún er kortlögð nú til dags.

Sem sagt Skagaströnd þeirra tíma var öðruvísi en hún er í dag, enda allnokkur tími liðinn og skiljanlegt að margt hafi breyst á svo drjúgu árabili.

Nú má telja að um það bil þriðjungur íbúa byggðarinnar undir Borginni hafi aðeins lifað veldistíma Magnúsar og Adolfs og muni ekki eftir öðru stjórnarfyrirkomulagi á Skagaströnd. Sumt af yngra fólkinu heldur jafnvel að þeir félagarnir hafi verið við völd frá því í árdaga og séu því nokkurskonar ímyndir Óðins og Þórs í goðfræðilegum og Árnalausum Ásgarði.

Það er náttúrulega bara fantasíu viðhorf sem á sér enga stoð í veruleikanum, en segir þó sína sögu um það hvað vaninn getur orðið ríkur og leitt af sér hugmyndafræðilegar staðreyndavillur.

Í seinni tíð hefur frekar lítið farið fyrir lýðræðislegum kosningum á Skagaströnd, þar sem einhver borgaraleg vanmetakennd virðist hafa það í för með sér, að margir óttist mest hvað geti gerst ef goðin falla af stöllum sínum.

Auk þess má telja það mannlegt, að margir hafi áhyggjur af afkomu sinni og lífshlunnindum ef  langtíma forsjá hættir að halda utan um sína sauði.

Það sýnist þannig ekki hvarfla að mörgum hér að maður komi í manns stað, og  umfram allt sé því þörf á því að halda óbreyttu ástandi mála sem lengst við lýði.

Kosningar geta náttúrulega kallað á róttækar breytingar - ef þær eru haldnar, svo það mætti ætla að það væri í nokkuð margra þágu að þær skuli mikið til hafa verið aflagðar á Skagaströnd í seinni tíð. Það leiðir sennilega af sjálfu sér, að bæjarfélag, sem nýtur  að sumra mati mikillar hæfnisforustu, hafi ekki mikla þörf fyrir gamaldags fyrirkomulag lýðræðis, enda virðist það ekki mikið ástundað og helst er minnst á það á hátíðum og tyllidögum, mest svona fyrir siðasakir.

Aldrei hefur borið neitt á því að ágreiningur hafi skapast milli þeirra félaganna Magnúsar og Adolfs. Þeir hafa jafnan gengið sem einn maður að málum og sálarlegt ástand þeirra yfirleitt mælst nákvæmlega eins. Slík bræðralagseining er óvenjuleg til lengdar og segir líklega sitt um persónulega innréttingu þeirra og þann óeigingjarna samstarfsanda sem jafnan hefur ríkt þeirra í millum.

Þeir Magnús og Adolf eru sem kunnugt er mjög menningarlega sinnaðir og stefna sennilega að því að sem flestir í bænum geti alfarið lifað á menningu og listum. Von þeirra er vafalaust sú, að engin ómenningarleg lífsbjargarstörf skemmi fyrir hinu kúltúríska samhengi á Skagaströnd.

Nýlega sendi Magnús frá sér skjal nokkurt til bæjarbúa, afskaplega merkilegt skjal, sem undirstrikaði menningarleg viðmið þeirra Adolfs á mjög opinskáan hátt. Sveitarstjóri segir í þessu frábæra skjali :

 " Við íbúar Skagastrandar eigum að temja okkur að líta á heimabæinn okkar " með augum gesta ", en ekki með okkar eigin augum ! "

Með þessum orðum sýnir sveitarstjóri menningarlegt innræti sitt svo um munar.

Við eigum ekki að vera eins og heima hjá okkur, heldur eins og við séum gestir  í Disney World eða kannski öllu heldur Dollywood, svo listamenn hvaðanæva að úr heiminum geti rómað allt á Skagaströnd og tekið hér myndir af öðru en rusli og slori.

Tár, erfiði, blóð og sviti hinnar daglegu lífsbaráttu almennings á ekki og má ekki skemma þá listrænu heildarmynd sem á að ríkja hér - á kostnað íbúanna !!!

Sá einlægi bróðurkærleikur sem tengt hefur þá Magnús og Adolf í svo langan tíma, þarf að geta streymt hindrunarlaust út frá listamiðstöðvum og menningarhúsum í þorpinu.  Venjulegt fólk þarf að skilja hvað það er púkalegt og langt á eftir og það þarf sjálft að gera sér grein fyrir því og þörfinni á því að gera eitthvað í málinu. Fólkið sem býr hér verður að fara að átta sig á því hvaða kröfur menningin gerir til þess svo það verði ekki ásteytingarsteinn fyrir framtíð hins kúltúríska samhengis.

Hið alþjóðlega listafólk sem hér dvelur þarf umfram allt að sjá hér íbúa á næstu árum sem hreppsyfirvöld þurfa ekki að skammast sín fyrir !

 " Glöggt er gestsaugað " segir máltækið og Magnús sveitarstjóri telur það greinilega augljóst að fátt muni breytast til batnaðar hér á Skagaströnd ef við - þessir almennu íbúar -  höldum áfram að horfa á þorpið okkar sem heimafólk.

En þegar ég hugleiði hvílík forsjá þeir Magnús og Adolf hafa verið svo mörgum hér, velti ég því auðvitað fyrir mér hvað kunni að gerast þegar þeir hverfa af sviðinu, því óvíst er hvort synir þeirra eða dætur taki við af þeim, enda erfðaveldið kannski ekki orðið svo afgerandi fast í sessi.

Allir menn eru dauðlegir og það gildir víst líka um Magnús og Adolf þó mörgum kunni að þykja það ótrúlegt og sumum þyki voðalegt til þess að hugsa.

Ég hygg þó að sitthvað muni verða gert til þess að halda minningu þeirra sem lengst á lofti hér um slóðir, því menningin mun að sjálfsögðu gera sínar kröfur til þess að postular hennar gleymist ekki.

Adolf verður trúlega stoppaður upp eftir vistaskiptin og geymdur í Árnesi, enda er það skilgreint sem " elsta hús bæjarins " að miklu leyti fyrir hans tilverknað. Magnús verður líklega á sama hátt varðveittur í Bjarmanesi eða Gamla skólanum, svo áfram mun verða skammt á milli þeirra félaganna, enda fer líklega best á því. Þar ætti svo bjarmi fyrri  " frægðar " að geta leikið um þá báða, öllu saknaðarfullu skylduliði til hugsvölunar.

En þá vaknar nú kannski stærsta spurningin varðandi þetta allt saman :

Hvað skyldi verða um Skagaströnd eftir svo róttæk umskipti ?