Skothríð úr glerhúsi glerhúsa !

Það er oft talað um samfélög manna á þessum eða hinum staðnum. Eitt er sagt vera svona og hitt öðruvísi. Og vafalítið er einhver munur á mannlífi víðasthvar og það segjast margir finna sem koma nýir í viðkomandi gripasafn og gildir víst einu hvar það er. En stundum er það dálítið sérstakt hvernig tekið er á ábyrgðarmálum í samfélagslegum efnum, í almennri jafnt sem opinberri umræðu, og hvernig ábyrgðin virðist eiga það til að minnka eftir því sem samfélögin verða stærri !

Það ætti að vera flestum ljóst að margt getur komið upp á í homo sapiens samfélögum og samfélagshópum, því mannskepnan virðist nú einu sinni þannig gerð, að hún kann sér lítið hóf í tilhneigingum sínum og ágengni við aðra.  Oft er þá líka einhver brenglun til staðar í sálarlífi sem leiðir menn út í ýmis foræði svívirðunnar og virðist margt til varðandi þá hluti sem fæsta gæti fyrirfram grunað.

En það virðist því miður vera svo hérlendis, að þegar eitthvað óyndislegt kemur upp í mannlífinu úti á landi, sé tekið allt öðruvísi á því en þegar hliðstæð mál koma upp í mannlífinu í Reykjavík, sem gerist samt sem áður töluvert oftar. Þegar óskemmtileg vandamál af umræddu tagi koma upp úti á landi, virðist gjarnan farið í þann gírinn að sakfella allt samfélagið !

Fólk segir til að mynda, hverskonar samfélag er þarna eiginlega ? Hverskonar fólk býr þarna ? Hvað er að þessu fólki ? Er þetta allt ruglað lið ?, og svo framvegis. Viðkomandi landsbyggðarstaður er sem sagt allur undirlagður skothríð af þessu tagi. Og þegar farið er að skoða hvaðan skothríðin kemur, virðist hún  oftast koma að talsvert miklu leyti frá íbúum á Stór-Reykjavíkursvæðinu !

Og það er nokkuð skrítið, vegna þess að það er áreiðanlega mjög ólíklegt að íbúar þar muni nokkurntíma fallast á það, að sá mannlífs-sori sem viðgengst á þeirra heimabyggðarsvæði verði á sama hátt talinn á ábyrgð þeirra !

Það er hinsvegar lítill vafi á því, að siðspilling hefur aukist mjög í landinu á seinni árum og sennilegt er að margt í þeim efnum geti verið innflutt óværa, sem á það þá til að vera mögnuð upp af viðhlægjendum hérlendis. En svo er eflaust margvísleg lífsóværa heimaalin - jafnvel sem einhver skuggaarfur frá fyrri kynslóðum. En sú óværa sem kemur að utan er vafalaust fyrst og fremst flutt inn í landið í gegnum höfuðborgina og dreift þaðan út um byggðir og ból !

Það gæti þýtt að ábyrgð höfuðborgarinnar á andlegu fóðri landsmanna sé áreiðanlega ekki minni að vöxtum en efni standa til. Stór og áhrifamikil „menningaröfl" í Reykjavík virðast heldur ekki hafa talið neitt ótilhlýðilegt til þessa að setja sama sem merki milli Reykjavíkur og Sódómu hinnar fornu og virðast jafnvel stolt af því, sem sýnir líklega núgildandi siðferðisstig nokkuð skýrt, en þegar einhver lífsóværa gerir vart við sig úti á landi, virðast ófáir íbúar í Reykjavík stórhneykslaðir og eiga varla orð til að lýsa andstyggð sinni !

Það ætti því ekki að þurfa að vera alveg fráleitt að gera þá siðferðilegu kröfu, að íbúar á hverjum stað í landinu fyrir sig axli einhverja samfélagslega ábyrgð á þeim villusporum einstaklinga sem þar eiga sér stað, ef íbúar Reykjavíkur fyrir sitt leyti gera slíkt hið sama !

Ef borgarar í Reykjavík vilja taka fulla ábyrgð á þeim sálarlegu umskiptingum og viðsjálsgripum sem þar kunna að finnast, ætti það ekki að vera öðrum ofviða í þessu landi að gera það sama, enda sannfæring mín að vandamálin í þeim efnum hljóti að vera stærst í höfuðborginni, þar sem fólkið er flest og gömul sannindi greina frá því að það sé misjafn sauður í mörgu fé !

En meðan slík mál hafa ekki verið ábyrgðarlega skipulögð á landsvísu í samfélagslegum skilningi, vil ég í nafni íbúa á landsbyggðinni, vísa frá sakfellingum og ýmisskonar ásökunum frá íbúum á Reykjavíkursvæðinu gagnvart litlum samfélögum á landsbyggðinni, sem geta þurft að horfast í augu við óskemmtilega hluti sem  koma upp á yfirborðið og eru, hvenær sem slíkt á sér stað, vissulega mikil harmsefni. En ég held, því miður, að víða séu fullar forsendur hérlendis fyrir slíkum harmsefnum.

Og því held ég, að yfir sig hneykslað fólk í óðaþéttbýlinu fyrir sunnan, ætti að horfa í eigin barm og skoða vel öll þau mörgu mál sem þar koma upp á hverju ári og eru þjóðfélaginu til skammar, og axla þá sína reykvísku ábyrgð á þeim hlutum, og hætta skothríðaráráttu sinni gagnvart minni samfélögum, sem vissulega er send úr glerhúsi, og það glerhúsi allra glerhúsa í landinu !

Ef siðferðilegt ástand færi batnandi á höfuðbólinu, gæti ég vel trúað því að það færi fljótt í framhaldi mála að rofa talsvert til á hjáleigunum varðandi óyndisleg mál, því eftir höfðinu dansa limirnir í þessu sem öðru. Vægi höfuðborgarinnar hvað snertir siðferðisstig þjóðarinnar er því miður allt of stórt og leggur línurnar fyrst og fremst í þeim efnum fyrir landið allt og þær línur eru hreint ekki góðar !

Það framlag hefur að mínu mati versnað ár frá ári um langt skeið, en margir sem búa í hjarta siðspillingarinnar syðra virðast samt telja sig hafa allt að því heilagan rétt til að tala niður til annarra samfélagseininga í landinu í siðavöndunartón !

Gæti það ekki talist skýr vitnisburður um skítlegt eðli ?