Um tungumál í örri þróun !

Hvernig skyldi íslenskukunnátta pólitískra forvígismanna vera yfir höfuð ? Skyldu þeir vera öðrum fremri í meðferð máls og texta, skyldu þeir sem vígfimir og orðslyngir kappræðumenn kunna að beita tungu sinni málfarslega rétt í viðtölum og á velli fjölmiðlanna ? Eða verður þeim fótaskortur á tungunni alveg eins og okkur hinum og kannski ekki síður ? Já, hvernig skyldu nú málin ganga varðandi þetta ?

Ætli býsna margt hafi ekki átt sér stað í þeim efnum og væri kannski tilvalið fyrir einhvern sem vantar verkefni, að safna saman mismælum af því tagi sem hér um ræðir í bók. Mörg mismæli pólitískra forvígismanna á þingi og víðar eru þess eðlis að þau mega hreint ekki falla í gleymsku. Það þarf einmitt að sjá til þess að perlur af slíku tagi gleymist ekki því kannski sýna þær okkur betur en flest annað – og ekki er vanþörf á á því - að íslenskir póltíkusar geta stundum verið mannlegir !

Og það verður að segjast eins og er, að þeir sem standa í eldlínunni í íslenskri stjórnmála-umræðu - sem yfirleitt er nú á frekar lágu plani, eru áreiðanlega ekki að standa sig neitt sérstaklega vel í því að fara þannig með okkar ástkæra, ylhýra mál að sómi sé að - og nú eru jafnvel heilir flokkar farnir að geta heitið eitthvað sem seint mun falla undir gott íslenskt mál !

Píratar til dæmis ! Hefði einhver trúað því fyrir 20 árum eða svo að menn ættu eftir að vera kjörnir til setu á þingi undir samheitinu píratar ?

Og ef við íslenskum þetta heiti, hvað þá, erum við þá með sjóræningja á þingi ?

Hið svokallaða stofnanamál, sem er fyrst og fremst kerfishönnuð mállýska langskólamenntaðs fólks mun nú seint verða talið gott innlegg í íslenskt mál. En þessu fólki þykir rík ástæða til að setja saman texta sem aðrir skilja ekki, svo það fái nú tækifæri til að útskýra herlegheitin og auglýsa þar með eigin hæfni.

En mál eru nú búin til og hafa orðið til í þveröfugum tilgangi, það er að segja, til þess að fólk skilji hvort annað í viðræðum, og skilji jafnframt hvað verið er að fjalla um í rituðum texta. Beinskeytt meining var þá fyrst og fremst metin mikils. En það er reyndar nokkuð langt síðan tungumálin urðu til sem slík og síðan hefur notkun þeirra farið með ýmsum hætti talsvert út af sporinu.

Eitt af því sem veldur því er hin mikla ástríða og tilhneiging einstaklinga sem telja sig öðrum fremri, til að tjá sig í ræðu og riti með þeim hætti að enginn skilji hvað er á dagskrá. Slík framsetning er í dag álitin af mörgum vera upphafin umræða sem geri kröfu til víðtækrar skilningsgetu áheyrenda !

Það er meira að segja þannig oft að slíkir snillingar verða oft að halda aðra ræðu til að skýra efni þeirrar fyrri og svo jafnvel koll af kolli ! Eftir því sem menn flytja óskiljanlegri ræður eru þeir svo álitnir meiri gáfnaljós – langt fyrir ofan aðra að visku og lærdómi. En því miður hefur oft sannast að slíkir fuglar hafa bara verið ómerkilegir bullukollar með nánast þá einu hæfni að hafa liðugan talanda ! Slík fyrirbæri eru ekki óalgeng á hinum pólitíska karpvelli eins og flestir vita og raunar hreinasta óværa þar bæði hér og erlendis !

En ekki meira um það í bili, en lítum hér til gamans á nokkur málfarsleg dæmi um það sem kalla mætti „frjálsa tjáningu :

Það skriplaði á skötu í talfærum og tungutaki þegar Ólafur Ragnar sagði forðum „Það er ekki nema nös upp í kött ! “

Og ekki síður þegar Steingrímur J. sagði í hádegisfréttum í útvarpi varðandi skoðanakannanir, að vinstri grænum væri að vaxa hryggur um fisk !

Og hvernig var það þegar Ögmundur Jónasson sagði „að hann kingdi þessu ekki ómeltu !“ Hvernig skyldi meltingarstarfsemi starfandi innanríkisráðherra á þeim tíma annars hafa gengið fyrir sig ?

Bjarni Ben sagði líka af miklum móði í þinginu í eitt skiptið þegar hann tók til máls : „Þá er kominn tími til að bretta upp hendur ! “

Það væri gaman að sjá hvernig hann fer að því !

Guðni Ágústsson sagði í eina tíð sem fleygt varð, „að konur væru ekki lengur fúsar til að standa á bak við eldavélina !“ Sennilega hefði hann nú getað orðað hugsun sína betur við þetta tækifæri, ef hann hefur þá verið að hugsa eitthvað, sem stórlega má efa miðað við útkomuna !

Málfar í fjölmiðlum er líka orðið mjög skondið í víðari skilningi og til dæmis um það sagði læknir einn nú fyrir skemmstu í hádegisfréttum á RÚV : „ þegar morgundagurinn lítur dagsins ljós !“

Það er greinilegt að íslenskan er að þróast mjög hratt – ekki síst á tungu gáfnaljósanna okkar, lærða fólksins í landinu !