Um sveitarstjórnarmál og menn

 

 

Sumir halda því fram að sveitarstjórnarmenn séu að verða sérstakur þjóðflokkur í þessu landi. Og kannski er það ekki svo fjarri sanni.

Þeir finnast nefnilega allmargir sem eru sveitarstjórnarmenn í annan eða þriðja lið og hafa beinlínis fæðst inn í ferlið.

Kunningi minn einn sagðist þekkja það til sveitarstjórnarmanna í annan lið, að honum hrysi hugur við því að kynnast því fyrirbæri í þriðja lið. Það væri nokkuð sem hann vildi ekki þurfa að búa við eða óskaði nokkrum öðrum. Virtist reynsla hans í þeim efnum hálfgerð hrollvekja.

En af hverju bjóða menn sig fram til setu í sveitarstjórnum ?

Er það af því að þeir vilji þjóna samborgurum sínum, nýta hæfileika sína í þágu heildarinnar og elski náunga sína meira en aðrir ?

Telja þeir kannski að þeir hafi bókstaflega verið fæddir til þess að hafa vit fyrir öðrum ?  Eða stefna þeir að því að koma ár sinni vel fyrir borð á kostnað samborgaranna, nýta valdið til eigin þarfa og geta spriklað meira í sviðsljósinu ?

Allt er þetta sjálfsagt til í dæminu, en ég kýs að láta lesendur alveg um það að meta hvað þeim finnst líklegast í hverju tilfelli !

En hvernig á góður sveitarstjórnarmaður að vera ?

Það er kannski auðvelt að svara því en nokkuð erfitt að benda á verulega raunhæf lifandi dæmi.

Við skulum því ekki vera að vandræðast með þessa spurningu og orða hana bara öðruvísi. Hvað á sveitarstjórnarmaður að forðast til þess að hann geti orðið góður fulltrúi í sveitarstjórn?

Og við sjáum það náttúrulega öll að nú er svo sem enginn sérstakur vandi að svara eða benda á víti til varnaðar. Og við skulum setja svarið eða öllu heldur svörin upp á skilmerkilegan hátt. Segjum svona í fimm töluliðum: 

1.     Sveitarstjórnarmaður á að setja heildarhagsmuni ofar sérhagsmunum. Hann á sem sagt ekki að hygla neinum á kostnað annars, hvorki sínum nánustu né öðrum, heldur hafa hreint skynbragð á hagsmuni almennings !

 2.     Sveitarstjórnarmaður á ekki að sýna hroka í samskiptum við borgarana. Hann á ekki að tala niður til fólks og segja t.d. að það sé óttalega vitlaust. Beri hann ekki virðingu fyrir borgurunum bera þeir ekki virðingu fyrir honum. Þar gildir einfaldlega lögmálið um sáningu og uppskeru !

 3.  Sveitarstjórnarmaður á að virða þær leikreglur sem í gildi eru og honum er boðið að starfa eftir. Það er lýðræðisleg skylda hans. Hann á því  t.d. alls ekki að taka þátt í því að sveigja og beygja reglur sitt á hvað eftir geðþótta og hagsmunum.

 4.  Sveitarstjórnarmaður á ekki að sýna valdagræðgi og yfirgang í starfi sínu. Hann á því t.d. ekki    sem leiðtogi í meirihlutasamstarfi að gera jafnframt kröfu til að vera bæjarstjóri. Hófsemi er dyggð, einnig í sveitarstjórn !

 5.  Sveitarstjórnarmaður á ekki að vinna að sameiningu við önnur sveitarfélög í trássi við kláran    meirihlutavilja kjósenda sinna. Hann á því t.d. ekki að vera í forsvari fyrir sveitahrepp ef  störf hans taka miklu fremur mið af þjónusta við næsta þéttbýlisstað !

 

Þegar við lítum á þessi atriði fer ekki hjá því að ofurlítill hrollur fer um okkur. Við veltum því nefnilega fyrir okkur hver staðan sé þar sem við þekkjum gleggst til. Og kannski er hún ekki sem glæsilegust !

Margir telja að framgjarnir menn sækist eftir kjöri í sveitarstjórnir, til að nota setu sína þar til frekari vinninga í valdatafli. Þeir bíði bara eftir tækifæri til uppsveiflu. Eftirfarandi vísa gæti bent til þess að þær staðhæfingar hafi við nokkur rök að styðjast:

 Ég sit í sveitarstjórn

og sveifla mér í hring.

En færi í engu fórn

og fer svo brátt á þing !

Tilboð frambjóðenda fyrir kosningar eru oft ótrúverðug og yfirboð oft með ólíkindum. Hinsvegar virðist fórnarlundin oft lítil þegar til kastanna kemur.

Það er t.d. ekkert nýtt að manneskja bjóði sig fram til setu í sveitarstjórn og haldi hástemmda ræðu á framboðsfundi, telji fram allt sem hún vilji gera fyrir elsku bæinn sinn og ætli sko aldeilis að láta hendur standa fram úr ermum.

Svo fær þessi frambærilega manneskja góða kosningu, út á stór orð og yfirlýsta stefnufestu. Síðan líður eitt ár eða svo - þá flytur viðkomandi persóna burt af staðnum, hefur ekkert gert og klárar ekki nema ¼ af kjörtímabili hinnar miklu þjónustu !

Þetta hefur maður séð og oftar en einu sinni. Ekki tel ég að þeir sem þannig haga sér sýni þá breytni sem ærleg getur talist í lýðræðislegum skilningi.

En það er sannarlega mikið þjónustustarf í hugsjón og trúmennsku að vinna heilshugar að málum fyrir almenning. Þar eru margir kallaðir en fáir útvaldir.

Mig hefur eiginlega alltaf dreymt um að kynnast sveitarstjórnarmanni sem sinnir starfi sínu af köllun, manni sem er vakinn og sofinn í þágu samborgara sinna. Ég hef þá trú að það væri merkileg upplifun að hitta slíkan mann og fá að ræða aðeins við hann um sýn hans á samfélagið. En ég geri mér samt fulla grein fyrir því að ég er í þessu sambandi að tala um draum - ekki veruleika !

Væri ástand mála á landsbyggðinni eins og það er, ef gegnheilir þjónustumenn fyrir hagsmunum almennings væru í sveitarstjórnum víðasthvar....hvað halda menn í þeim efnum ?

Ég veit að ég kem vafalaust við einhver kaun með því að segja mína skoðun hvað það varðar, en það er sannfæring mín að ef svo væri, þá væri staðan allt önnur og betri.

Það hefur oft verið talað um prestsstarfið og læknisstarfið sem köllunarstörf og vissulega með fullum rétti - en þurfum við ekki líka á því að halda að þeir sem bjóða sig fram til starfa fyrir okkur í sveitarstjórnum, séu leiddir af köllun í anda þeirrar félagshyggju sem kennir mönnum að vinna saman að samfélagslegri þjónustu ?

Ef fórnfýsin leiddi þar í málum yrði þá fordæmið ekki lýsandi til eftirbreytni fyrir alla ?

Væri andinn í þjóðfélaginu slíkur sem hann er, ef allt væri með heilum formerkjum í þeirri þjónustu sem kjörnir fulltrúar í sveitarstjórnum segjast svo gjarnan vilja inna af höndum - fyrir almenning ?

Er ekki ástæða til að velta því svolítið fyrir sér ?