Góður vinur kvaddur !

Þann 18. maí sl. lést elsti vinur minn Gissur Ó. Erlingsson á 105. aldursári !

Þar fór merkur maður af þessum heimi og kem ég til með að sakna hans mikið.

Við ræddum mikið saman í síma til margra ára, ræddum um sögu, bókmenntir, stjórnmál og allt sem okkur þótti áhugavert.

Mér fannst oft sem ég væri hreint út sagt beintengdur við söguna þegar ég ræddi við Gissur því hann sagði mér frá mörgu sem hann hafði sjálfur upplifað og mér fannst vera nokkuð langt frá í tíma, svo sem Alþingishátíðinni 1930.

Gissur var afkastamikill þýðandi og kynni okkar hófust fyrir það að ég tók eftir því að hann hafði þýtt óvenju margar bækur sem höfðuðu sterkt til mín.

Fór mig að langa mikið til að hitta þennan mann og leitaði ég hann uppi í höfuðborginni og strax þá fundum við að við áttum ýmislegt sameiginlegt á áhugasviðunum. Fyrsta bókin sem hann þýddi var hin ógleymanlega saga The Keys of the Kingdom ( Lyklar himnaríkis ) eftir A. J. Cronin. Hún var kvikmynduð með Gregory Peck í aðalhlutverkinu.

Þessa bók les ég og hugleiði reglulega því hún er hafsjór fróðleiks um það hvernig fólk er og getur verið, hvernig mannleg samskipti þróast og vaxa að göfgi eða vaxa ekki neitt. Í stuttu máli sagt, þessi saga er alltaf að segja mér eitthvað meira en ég vissi áður. Gissur þýddi líka Roberts sjóliðsforingja eftir Thomas Heggen, en þar er húmorinn í fullum gangi. Sú bók var líka kvikmynduð en myndin stendur sögunni langt að baki að mínu mati.

Þær eru áreiðanlega hátt á annað hundraðið bækurnar sem Gissur hefur þýtt og margar þeirra eru mikið framlag af hans hálfu til menningarlegs mannþroska hérlendis. Hann þýddi á síðustu árum bókina Ríkisstjórann eftir Howard Fast sem er ævisaga John Peter Altgelds, en enginn vildi gefa hana út vegna þess að hún var ekki talin ýkja gróðavænleg. En bókin sú lætur engan mann ósnortinn sem hefur sæmilega óspillt blóð í æðum.

Gissur þýddi líka Togarasögu sem segir frá kjörum breskra sjómanna á togurum hér við land. Þar fræðist maður um margt sem þarflegt er að vita. Sú þýðing er líka óútgefin.

Gissur þýddi svo - síðast en ekki síst - ýmis öndvegisrit fyrir Aðventista-söfnuðinn og þar ber hæst að mínu mati Deiluna miklu eftir Ellen G. White.

Ég kveð Gissur vin minn með mikilli virðingu og þökk og læt hér fylgja með vísur sem ég sendi honum skömmu eftir efnahagshrunið, en okkur fannst báðum sem þá hefði illa verið staðið að verkum af stjórnvöldum á öryggisvakt fyrir íslenska þjóð.

 

Til vinar míns Gissurar Ó. Erlingssonar.

Ort 10.12.2008.

Illa er komið okkar málum,

aldni vinur minn.

Uggur hefur sótt að sálum,

sé ég það og finn.

 

Öryggið sem áður fyllti

alla er farið nú.

Rotinn hópur rændi og spillti,

rýrði þjóðarbú.

 

Ömurlegt er allt það gengi,

- enda hrópað: Svei !

Helst því líkt sem hefur lengi

herjað Sikiley.

 

Verst þar okkur vitnið gefa

vítisþræla gjöld.

Þó að reyni þjóð að sefa

þýlynd yfirvöld.

 

Sökin þar er sökin mesta,

sjá það fleiri brátt.

Eftirlitsins augu bresta

oft á margan hátt.

 

Viljaleysi og værð þar getur

villt um skyldusvar.

Enginn stóð sig öðrum betur,

allir brugðust þar.

 

Yfirvöldin öll þar sváfu,

undu sér við draum.

Með því illu gengi gáfu

græðgis lausan taum.

 

Gerðir þeirra  undiroka

alla velferð hér.

Ár sem fóru öll í hroka

ægja mér og þér.

 

Því er nú á okkar eyju

engin gróskutíð.

Spurning lífs í spennitreyju,

sparkað vinnulýð.

 

Niðjar okkar á því kenna,

er sú myndin stríð.

Arðránið mun á þeim brenna

alla þeirra tíð.

 

Fjöregg þjóðar frelsis hefur

fengið meðferð þá,

sem um gjöldin synda krefur,

síst því neita má.

 

Þó að skapað skuldahelsið

skaði Íslands kyn,

þjóðin má ei missa frelsið

miðstjórnar í gin.

 

Þjóðin má ei glata glóru,

ganga á seiðinn villt,

hugar blekkt í björgin stóru,

Brussel-órum fyllt.

 

Ef að staðan okkur gefur

eðli mútufúst.

Verður allt sem unnist hefur

íslensk brunarúst !

 

***********