"Þeir kunna ekki mannganginn !"

Ein öld er nú senn liðin frá upphafi fyrri heimsstyrjaldarinnar. Og hún átti að vera síðasta styrjöldin, það átti að búa svo um hnútana að mál yrðu framvegis leyst við samningaborðið. Þjóðabandalagið var stofnað !

Rúmum tveimur áratugum síðar skall seinni heimsstyrjöldin á, skilgetið afkvæmi þeirrar fyrri. Og eftir hana átti líka að girða fyrir slík Ragnarök svo heimurinn þyrfti ekki að þola annað eins blóðbað aftur. Sameinuðu þjóðirnar voru stofnaðar !

Síðan hafa verið stöðugar styrjaldir heitar sem kaldar, og ekkert hefur breyst, nema maðurinn er alltaf að setja ný hryllingsmet í skepnuskap. Og ef Göebbels, áróðurslærifaðir valdhafa nútímans, gæti litið upp úr helvíti í dag, myndi hann fagna yfir öllum sínum mörgu lærisveinum og segja við Foringjann sinn á áðurnefndum stað : „ Sjáðu Foringi minn ! Það hafa engir mótað framtíðina eftir 1945 meira en við !"

Þegar fyrri heimsstyrjöldin braust út stóð þing þýska skáksambandsins í Mannheim sem hæst og varð auðvitað að standa upp frá því óloknu. Sænski rithöfundurinn og skákunnandinn Franz G. Bengtsson, sem var stúdent á þessum tíma og tefldi oft í lítilli kaffistofu í Lundi ásamt fleiri stúdentum, lýsti málum þannig frá sjónarhóli skákáhugamannsins:

„Ef ég man rétt, braust heimsstyrjöldin út einn góðan veðurdag þegar við sátum við taflið á þessum stað. Mér finnst ég muna þann kvíða sem greip okkur alla - þá einu tegund kvíða sem gat gripið okkur - en það var vegna einvígisins um heimsmeistaratitilinn milli Laskers og Rubinsteins, einvígis sem mikið hafði verið rætt um og nú yrði kannski ekkert úr vegna þessa gauragangs í mönnum sem kunnu ekki einu sinni mannganginn, - ruglukollum sem til alls voru líklegir. Kvíði okkar reyndist ekki ástæðulaus, aldrei varð neitt úr einvíginu !"

Já, hver lítur á málin frá sínu sjónarhorni. Bengtson og félagar hans voru alteknir af skákinni og stríðið skemmdi þá hluti fyrir þeim eins og það skemmdi, eyðilagði og drap um allan heim ; stráði dauða og óhamingju um veröld alla !

Woodrow Wilson forseti var merkur maður og vildi vel. En Versalafundurinn var samkoma blóðhunda og svikahrappa. Hann átti ekki heima í þeim söfnuði. Lloyd-George og Clemenceau kunnu þar hinsvegar á hlutina og gerðu allt að engu sem Wilson vildi til málanna leggja.

Þeir hæddust að hugsjónagrundvelli þeim sem hann vildi vinna út frá og voru fyrst og fremst kaldrifjaðir pólitíkusar. Og þegar Wilson kom heim höfnuðu Bannsettu ríkin, hans eigið bakland, öllum kjarna stefnu hans og lögðu þannig sitt til þess sem á eftir kom. En Wilson gafst ekki upp, hann barðist fyrir stefnu sinni til síðasta dags, en ofgerði sér, missti heilsuna og andaðist skömmu síðar.

Í mínum huga er hann annar tveggja mestu forseta sem sátu í Hvíta húsinu á tuttugustu öld. Einn lélegasti forseti sem setið hefur að völdum í Washington tók við af honum. Það sýndi skýrast hvað þjóð hans taldi sér best hæfa á þeim tíma og ekki hefur smekkurinn batnað því nú verða jafnvel enn síðri menn forsetar vestra.

Ráðamenn í dag eru eins og þeir voru þá og þó að sumu leyti verri. Og enn kunna þeir ekki mannganginn ; þeir kunna ekki að virða lífið, þeir vinna ekki að því að vernda lífið, þeir standa öfugt að öllum sínum skyldum við þjóðir sínar og heimsfriðinn almennt, þeir stunda bara sama, gamla valdataflið og mannslífin skipta þar litlu sem engu. Þeir kunna ekki mannganginn - það er kjarni málsins !

Mannfólkið og gangur þess er bara eins og skítur á priki á skákborði þessara ruglukolla, eitthvað sem bara má fjarlægja ef þurfa þykir, ryðja út af borðinu ! Þeir hrópa þá bara í hroka sínum og drambi : „ Hvað eru öll  þessi peð að gera þarna, til hvers eru þau eiginlega ? Þau eru bara fyrir, burt með þau !"

Og peðunum hefur verið rutt burt sem fyrr, þar hefur lítið sem ekkert breyst. Þeim er hent í fjöldagrafir í Írak, Lýbíu, Afghanistan og víðar, já, hvar sem er, hvar sem talin er þörf að losna við þau, svo stóru mennirnir fái meira svigrúm, í heimi sem stefnir hraðfara í átt til eigin glötunar !

Þriðja heimsstyrjöldin er nær en flesta grunar. Andspæni risaveldanna er ekki lengur fyrir hendi, það hélt aftur af mörgu sem núna leikur lausum hala. Óvissan í alþjóðastjórnmálum er mikil og vaxandi og enginn veit hvað kann að gerast í náinni framtíð.Því er uggur og kvíði í fólki áberandi um allan heim.

En eitt getum við verið viss um, þó flest annað sé á huldu. Eftir þriðju heimsstyrjöldina þarf hvorki að stofna Þjóðabandalag eða Sameinaðar þjóðir !

Það verða engir til að standa að því, ekki einu sinni peð !