Hollmeti um heiðarlegan lögfræðing !

Enn munu margir kannast við nafnið Clarence Seward Darrow (1857-1938). Hann var einn kunnasti lögfræðingur Bandaríkjanna á sínum tíma, tók að sér að verja mál sem aðrir forðuðust og oftar en ekki mál sem virtist eiga að hleypa framhjá öllu réttlæti. Oft var hann kallaður „Darrow for the Defence“, og ekki að ástæðulausu. Hann var málsvari réttlætisins eins og sumir lögfræðingar voru á árum áður og varð heimsfrægur sem slíkur.

Darrow varði verkalýðsfrömuðinn Eugene Debs (1855-1926) árið 1895 þegar aðför var gerð að honum, enda voru þeir nánir vinir þó þeir væru ekki sammála í öllu. Hann háði frægt einvígi í réttarsal við William Jennings Bryan (1860-1925) í hinu annálaða Scopesmáli 1925 sem sumir kalla Dayton apamálið í Tennessee, en um það mál var kvikmyndin Inherit the Wind gerð með Spencer Tracy og Fredric March í lykilhlutverkum. Darrow varði líka Loeb og Leopold árið 1924 í hinu alræmda morðmáli sem Hitchcock kvikmyndin Rope er byggð á.

Hann og John Peter Altgeld (1847-1902) sem var um tíma ríkisstjóri í Illinois, voru miklir vinir og Darrow virti Altgeld mikils. Skáldið Vachel Lindsay orti sitt fræga ljóð The Forgotten Eagle um Altgeld. Það er ekki hægt annað en hugsa með hrifningu til manna eins og Eugene Debs, John Peter Altgeld og Clarence Darrow !

Þegar Darrow sannfærðist um að verja þyrfti réttlætið í einhverju máli eða sjá til þess að málaferli færu fram á eðlilegan hátt og ekki brotið á neinum, tók hann viðkomandi mál hiklaust að sér jafnvel þó hann fengi enga greiðslu fyrir. Það mætti segja mér að leitun væri að slíkum manni í dag !

Darrow eignaðist ágæta konu Ruby Hammerström ( 1871-1951) að nafni árið 1903 og hún var honum ómetanleg hjálparhella alla tíð. Hlutverk hennar í lífi hans verður seint ofmetið. Hún sá um hin ótalmörgu þarflegu smáatriði hins daglega lífs sem voru Darrow svo fjarri huga og gætti hans trúlega. Það var líka ærin þörf á því þar sem Darrow var hinn mesti slysarokkur. En Ruby hans var alltaf til staðar. Mátti segja að þau væru í tilhugalífi allt sitt samvistarskeið.

Darrow var sagður litblindur, því honum var gjörsamlega sama hvernig húðlitur manna var. Hann leit sömu augum á alla menn hvað mannréttindi áhrærði. Það vakti eftirtekt hvar sem hann var á ferðalagi hvað svertingjar sýndu honum mikla virðingu. En það var einfaldlega af því að þeir vissu að hann var maður sem þeir gátu fullkomlega treyst, maður sem kom alltaf fram við þá sem fullgilda menn.

Öll hræsni og skinhelgi var eitur í beinum Darrows og vandaði hann þeim ekki kveðjurnar sem komu fram með þeim hætti. „Vertu sjálfum þér samkvæmur“ hefði hann vafalaust viljað segja við hvern og einn.

Darrow þjónaði réttlætinu fyrst og fremst svo tekjurnar voru ekki það sem líf hans snerist um. Mannskyldan gekk þar fyrir öllu. Hann vildi fortakslaust að fé það sem hann fengi fyrir störf sín væri ærlega fengið og vildi ekki hafa samneyti við neitt sem var rangt og óheiðarlegt.

Darrow var maður hreinn og beinn og hlífðist ekki við að láta skoðun sína í ljós ef því var að skipta. Margar athugasemdir hans lifa enn góðu lífi, enda byggðar á skarpleika og djúpri mannþekkingu. Hann var hugsjónamaður í sannleika og fullur af eðlislægri mannúð - alltaf tilbúinn að taka svari lítilmagnans.

Eitt sinn sagði hann að gefnu tilefni : „Lost Causes are the only ones worth fighting for !“ Og í annað skipti sagði hann: „ The trouble with law is lawyers !“

Já, skyldu menn ekki geta orðið nokkuð sammála um þá umsögn ?

Eftirfarandi er einnig haft eftir honum: „When I was a boy I was told that anybody could become President. I´m beginning to believe it !“

Eitt sinn sagði hann líka kaldhæðnislega: „ The first half of our lives are ruined by our parents and the second half by our children !“

Darrow barðist gegn spillingu hvar sem hún varð á vegi hans og vildi að stjórn fólksins, á fólkinu byggð, fólksins vegna til, væri í veruleika byggð upp og virt og heiðruð sem slík.

Það hlýtur að hafa verið talsvert uppbyggilegt að lifa - með skírskotun til trausts - fyrir almenna borgara, meðan enn voru til lögfræðingar eins og Clarence Darrow !