Hvert stefnir með ábyrgð og annað?

Það að bera ábyrgð virðist vera mjög afstætt hugtak í íslensku þjóðfélagi eins og það horfir við augum í dag. Við höfum séð lögmenn standa í ströngu við að bjarga forstjórum stóru olíufélaganna frá dómi vegna hinna illræmdu samráðsmála. Þar ber víst enginn maður neina ábyrgð og lögfræðikunnátta hefur vissulega stundum virst nægilegt framlag til að tryggja uppmálað sakleysi. Varnarmálaráðuneyti samtryggingarinnar hefur jafnan reynt að sjá til þess að þeir stóru sleppi fríir og frjálsir frá málum og allt of oft hefur það gengið eftir. En þjóðin sem slík veit hvað gerist þegar um spillingarmál er að ræða og hún mun aldrei sýkna framferði sem gengur í bága við alla réttlætiskennd.

Nú hefur löngum verið sagt að háttsettir menn eigi rétt á háu kaupi vegna mikillar ábyrgðar sem þeir beri í störfum sínum. Því hærra sem maðurinn standi í goggunarröð mannvirðinganna því meiri ábyrgð beri hann og því hærra kaup eigi hann að fá. En raunveruleikinn sýnir okkur að þegar reynir á þessa ábyrgð, er hún þeim mun minni sem viðkomandi maður stendur hærra í tignarstiganum. Varnarmálaráðuneyti samtryggingarinnar bregst nefnilega því harðar við sem maðurinn sem á að bjarga frá réttlætinu stendur hærra.

Íslensk réttvísi virðist því tröppuskipt fyrirbæri, sem minnkar þeim mun meira að virkni og gagnsemi eftir því sem brotavaldurinn stendur hærra. Það getur því orðið mikill munur á dómsniðurstöðum gagnvart þeim sem stela miklu og standa hátt og gagnvart þeim sem stela litlu og standa lágt, eins og segir í vísunni alkunnu. Það þykir með öðrum orðum sjálfsagt að þeir sem lágt standa, axli fulla ábyrgð á sínum axarsköftum og verði nokkurskonar syndahafrar dómskerfisins.

Í ljósi þessara staðreynda sjáum við gjörla að ef allt væri með felldu, ættu menn að fá því lægra kaup sem þeir standa hærra, því ábyrgð þeirra er sannarlega þeim mun minni sem því nemur.

Íslenskt þjóðfélag virðist á allra síðustu árum hafa verið að breytast í einhverskonar frjálshyggjufyrirtæki, sem tilbiður gullkálf sérhyggjunnar af ástríðu, en kýs að fleygja öllum félagslegum gildum í sorpið. Unga kynslóðin er nú til dags alin upp við óþjóðlegan kapitalisma sem er svo gengdarlaus í græðgi sinni að gamla fólkið situr gjörsamlega agndofa yfir heimtufrekju og tillitsleysi tíðarandans. Og það segir við hvert annað: “ Ekki háðum við okkar baráttu til að koma á þessari vitleysu ! “

Dýrkun á auðmönnum og allskyns peningapúkum, víxlurum og hagfræðidindlum, virðist fara dagvaxandi. Jafnvel forseti lýðveldisins virðist haldinn einhverri ánetjun af þessu tagi, því hann virðist mikið á sveimi í kringum auðmenn heimsins. Sumir þeirra kynnu að eiga erfitt með að upplýsa hvernig þeir fóru að því að sanka að sér þeim auðævum sem þeir teljast eiga í dag. Myndin er ekki hreinni en það.

Ég hef verið þeirrar skoðunar að rétt væri að halda forsetanum sem mest utan við umræður um dagleg álitamál, en stundum er framganga hans með þeim hætti að maður getur ekki orða bundist.

Forseti Íslands er fulltrúi íslensku þjóðarinnar, almennings í þessu landi, fólksins sem vinnur hörðum höndum fyrir sér og sínum, jafnvel með margföldu vinnuframlagi. Það fólk á enga samleið með milljarðafurstum sem arðræna alþýðu manna út um allan heim og þjóðkjörinn forseti okkar mætti vel hyggja að því að þjóðin gæti talið annan félagsskap honum hollari og betri. 

Ég játa það hiklaust að ég fæ hálfgerð ónot í mig þegar ég sé forseta okkar í föruneyti slíkra manna og tel það hvorki honum né þjóðinni til gildis. Ekki get ég með nokkru móti séð Kristján Eldjárn, okkar alþýðlegasta og íslenskasta forseta, fyrir mér í flaðursleik af slíku tagi !

Það er von mín sem og vafalaust allra sem enn vilja heita þjóðhollir Íslendingar, að þjóðin gái að sér og tapi ekki áttum í þeim gerningaveðrum sem að henni eru mögnuð í yfirstandandi tíma. Þeir eru margir froðusnakkarnir sem lofa Gósentíð framtíðarheilla ef við gefum sjálfstæði okkar eftir og hlaupum berrössuð inn í Brusseldilkinn. En við skulum varast þær óvinatungur og áróður þeirra.

Landhelgin okkar sem vannst eftir mikla baráttu á sínum tíma, má aldrei verða skiptimynt í skítugum skollaviðskiptum við erlend arðránsöfl.

Vörum okkur á íslenskum talsmönnum evrópskrar alræðishyggju sem vilja fullveldi okkar sannarlega feigt. Þeir flagga kannski margföldum menntagráðum og sitja kannski við kjötkatla í háborg íslenskrar menningar, en þeir eru þjóðvilltir aumingjar fyrir því.

Verjum sjálfstæði okkar og sögulega arfleifð þjóðarinnar með andanum sem ríkti 1918 og 1944 - endurvekjum hann og setjum hann í öndvegi á ný.

Slík framganga mun gegna bestu ábyrgðarhlutverki nú sem áður fyrir heilbrigða hagsmunastöðu lands og þjóðar.

Rúnar Kristjánsson