Seisashþeia - Byrðaléttir !

Lýðræði Grikklands hins forna er frumþáttur lýðræðisins og það er fróðlegt mjög að rannsaka hvernig það komst á og framvindu þeirra mála.

Einn helsti spekingur Grikkja var Sólon og hann var kjörinn, vegna réttsýni sinnar og heiðarleika, til að færa mál lands og þjóðar í betri farveg. Hann gerði byltingu með friðsamlegum hætti - kannski búsáhaldabyltingu þess tíma !

Hann vildi binda endi á hina harðvítugu stéttabaráttu, sem spillti kröftum þjóðarinnar í innbyrðis átökum, í stuttu máli sagt, koma ríkinu aftur á réttan kjöl.

Hann vildi virkja þegnana til þátttöku í þjóðfélagsmálunum og vekja skilning þeirra á því að það væri nauðsynlegt jafnt fyrir þá sem þjóðfélagið.

Hann sagði að " sinnuleysi þegnanna væri böl ríkisins !"

Og það sem meira var, hann hikaði ekki við að fordæma atferli auðmanna sem sökkt höfðu landslýðnum í vonlausa örbirgð ! Og takið eftir -  þetta var 600 árum fyrir Krist og hvar erum við stödd í þessu ferli í dag - nokkurnveginn á sama staðnum sýnist mér !

Það er mjög athyglisvert að fara yfir þær stjórnbætur sem Sólon gerði og ekki síst í ljósi þess hvað hann hefur haft næman skilning á mannlegu eðli og vitað hvernig hægt var að standa að málum til að hlutirnir næðu fram að ganga.

Tókst honum að gera flestum ljóst að stjórnarbót hans fól í sér nauðsynlegar málamiðlanir sem miðuðu að því að sætta andstæður og styrkja heildina í þágu allra. Margir nöldruðu en beygðu sig samt fyrir framsýni spekingsins.

Eitt af því sem Sólon gerði var að afnema allar skuldir - byrja stöðuna upp á nýtt. Hann afnam allar skuldir hvort sem einstaklingar eða ríkið var kröfuhafinn.

Lögin um þetta voru nefnd Seisashþeia - byrðaléttir !

Þessi lagasetning varð mjög fræg og með þeim voru allar veðskuldir af jörðum í Attíku þurrkaðar út. Allir sem bundnir höfðu verið og hnepptir í þrældóm vegna skulda, voru leystir úr ánauð og þeir sem seldir höfðu verið sem þrælar til annarra landa, voru kvaddir heim sem frjálsir menn. Öll fyrri skuldaþrælkun var bönnuð um aldur og ævi. Sólon sjálfur tapaði allmiklu fé á þessum lögum sínum en hann taldi að þetta yrði samfélaginu til góðs.

Auðmenn mótmæltu lögunum og kváðu þau fela í sér eignarán, sem kannski mátti að einhverju leyti rökstyðja, en margir þeirra hefðu nú sennilega ekki verið hrifnir af því að rannsókn færi fram á því hvernig þeir hefðu auðgast og komist yfir sínar eignir. Það kom líka á daginn að innan fárra ára viðurkenndu flestir, að Sólon hefði forðað Attíku frá blóðugri byltingu.

Hér á Íslandi tala menn um nauðsyn þess að byggt verði upp nýtt Ísland - það þurfi nýtt upphaf, stefnu til meiri jafnaðar, meira lýðræðis en verið hefur.

Það þurfi að eyða út ummerkjum fyrri mismununar og gefa þjóðinni í heild sameiginlega möguleika til eðlilegs framgangs.

Er Seisashþeia ekki nauðsynlegur þáttur í þeirri stefnu, byrðaléttir fyrir fólkið og heimilin í landinu ?

Eða á ranglæti hins liðna að verða undirstaða hins nýja Íslands ?

Í stað þess að valdstéttin vaki sífellt yfir hagsmunum hinna ríku og eignamiklu, ætti nú að vera komið að því að einhver hugsun verði í þá átt að skapa þjóðlega samstöðu með jöfnuði  og afnámi uppsafnaðrar mismununar ?

Ef ekki verður snúið á þá braut með einhverjum hætti, er líklegt að allt tal um að finna lausn á vanda heimilanna í landinu verði almennt álitið einskisvert hjal hjá stjórnmálamönnum og bara til að sýnast.

Við þurfum framsýna forustu sem tekur fullt mið af heildarhagsmunum þjóðarinnar og léttir byrðum hins liðna af fólki - byrðum sem hafa  klafabundið alþýðu manna í þágu eignaraðals fortíðar og nútíðar !

Við þurfum réttláta forustu fyrir íslenska þjóð  - við þurfum  Sólon Íslandus !