Ofsóknirnar gegn Musterisreglunni !

 

 

Liðin tíð hefur margt að geyma og sumt af því er dularfullt og talar jafnvel inn í okkar tíma og áfram. Mikilvæg þekking, sem hafði áunnist á fyrri tímum fyrir eljustarf djúphugulla spekinga, vildi stundum glatast í gegnum stríð og hörmungar og meðfylgjandi eyðileggingar heimilda. Þá urðu menn að leita brunnanna aftur !

 

Sumir komust langt í þekkingarleit sinni og meðal slíkra voru Musterisriddararnir, sem byggðu upp hina miklu riddarareglu, sem var einvalalið kaþólsku kirkjunnar í krossferðunum. Reglan hafði á hendi viðamikla umsýslu víða um lönd, jafnt andlega sem efnalega. Meðal annars stundaði hún lánastarfsemi og bankarekstur !

 

Þau umsvif munu hafa stuðlað einna mest að falli reglunnar. Brátt var svo komið að mörgum lék öfund á gengi hennar og að margra mati var reglan orðin allt of auðug og voldug. Konungar og kirkjulegir valdamenn höfðu lengi fengið lán úr sjóðum hennar og voru orðnir henni stórskuldugir !

 

Sú mun hafa verið aðalástæðan fyrir því að slíkir aðilar vildu koma reglunni fyrir kattarnef. Páfakirkjan var þá í sögulegri lægð eftir margvíslegar valdadeilur innan stofnunarinnar og aðsetursstaður páfa var ekki lengur í Róm heldur í borginni Avignon í Frakklandi. Setti kirkjan mikið ofan við þá breytingu !

 

Klemens V. páfi var ekki merkilegur maður og í raun bara leppur Filippusar IV. Frakkakonungs. Filippus var grimmur maður og fláráður og mjög óvandur að meðulum. Hann var á meðal þeirra sem skulduðu reglu Musterisriddaranna mikið fé !

 

Kóngsi mun hafa hugsað sitt ráð og ákvað að losa sig við skuldirnar með því að eyðileggja lánardrottin sinn. Á nánast sama tíma og hann ákvað þannig að ráðast gegn Musterisreglunni og gera út af við hana, gerði hann Gyðinga landræka frá Frakklandi. Hann skuldaði nefnilega einnig aðilum í Gyðingasamfélaginu franska mikið fé. Það var sýnilega engum til ávinnings að lána Filippusi Frakkakóngi fé !

 

Þegar kirkjan og konungsvaldið lögðust þannig á eitt við að koma Musterisreglunni á kné og ræna hana, var erfitt um varnir. Þessi fjandskaparöfl reglunnar svifust einskis og aðrar kristnar riddarareglur gengu jafnvel í lið með þeim í von um bita af ránsfengnum. Kirkjan afhenti þannig Jóhannesar-riddurunum síðar hluta af eignum Musterisreglunnar og létu þeir sér það vel líka. Þannig var bræðralagsandinn !

 

Kirkjan bar fyrir atbeina Klemensar V. allar hugsanlegar sakir á musterisriddarana. Þeir áttu að vera villutrúarmenn, trúníðingar og svikarar við heilög málefni kirkjunnar, upp til hópa. Þeir voru síðan í framhaldinu handteknir hvar sem til þeirra náðist, settir í fangelsi, og pyntaðir til að játa á sig ýmsar sakir. Svo var hugmyndin að láta þá rotna til æviloka í kastaladýflissum hér og þar !

 

En þá brá svo við að tveir helstu menn reglunnar tóku aftur játningar sínar og kváðust frekar vilja deyja en bjarga lífi sínu með því að játa á sig rangar sakargiftir. Samt höfðu þeir þá verið búnir að búa við pyntingar og fangelsisáþján í um sjö ár. Vopnin snerust við þetta í höndum ákærenda þeirra og Filippus konungur og Klemens páfi leppur hans, urðu ofsareiðir. Þeim hafði mistekist að buga þessa menn !

 

Filippus lét snarlega færa þá út í eyjuna Ile des Juifs á Signu, andspænis Notre Dame, og brenna þá þar á báli við hægan eld svo þjáningar þeirra yrðu sem mestar og langvinnastar. En fljótt kom í ljós að almenningur leit á þessa menn sem píslarvotta, enda tóku þeir dauða sínum með miklu hugrekki og létu engan bilbug á sér finna. Fórnarlömbin voru Jacques de Molay stórmeistari reglunnar og Geoffroi de Charney !

 

Ofsóknirnar gegn Musterisreglunni höfðu hafist strax við handtöku Molays og félaga hans og riddarar reglunnar voru brenndir sem villutrúarmenn í tugatali, ekki síst í Frakklandi, þar sem sagan sýnir að oft hefur verið stutt í villimennskuna. Aðrir konungar eltu þó Filippus í þessu framferði, enda var ágirnd undirrót árásanna á regluna og hún var óþrotleg eins og alltaf, jafnt hjá ríki og kirkju !

 

Skuldunautar reglunnar losuðu sig með þessum hætti við að gjalda henni fengin lán og hirtu eignir hennar í ofanálag. Þó mátti konungsvaldið hafa sig allt við til að halda sínum hluta ránsfengsins fyrir græðgi páfakirkjunnar og preláta hennar !

 

Rógburðar-herferð kirkjunnar gegn Musterisriddurunum var svo harðvítug og lengi við lýði, að löngu síðar skilaði hún sér í ýmsum skrifum manna eftirtímans, þar sem þeim var yfirleitt lýst sem hinum verstu mönnum. Það varð nánast að vanaviðkvæði !

 

Jafnvel menn eins og Walter Scott féllu í þá fordæmingar gryfju. En Scott var svo sem ekki þekktur að því að láta sagnfræðileg sannindi þvælast fyrir í skáldsögum sínum og þess urðu Musterisriddararnir að gjalda, meðal annars í lýsingum hans á þeim í bókum hans Ívari hlújárn og Kynjalyfinu !

 

Enn er trúlega langt í að Musterisreglan fái sanngjarna dóma fyrir merkan feril og margvísleg afrek, því margir enduróma enn í dag staðlitla fordæmingu kirkju og konungsvalds á reglunni. Og það gera menn hikstalaust, þó fyrir liggi hvað fékk þau öfl til að ræna og eyðileggja þessa öflugustu riddarareglu kristninnar sem oftsinnis mun hafa sannað ótvírætt þjónustugildi sitt !

 

Öld af öld má sjá að ávextir mannlífsins hafa að mestu verið eitraðir og spilltir. Út af þeim hefur nánast allt sýkst. Hið eitraða andrúmsloft nútímans er nákvæmlega það sem mannskepnan hefur gefið af sér til þessa og ekki síst síðustu tvær aldirnar eða svo, það andrúmsloft hæfir henni og mun sennilega ganga frá henni að lokum !

 

Það fer sem sagt að líða að skuldadögunum því lánardrottinn lífsins, hin óspillta náttúra hér á jörð, lánar ekki lengur. Hennar forðabúr er ekki lengur fyrir hendi. Þar hefur allt verið sett á hvolf með linnulausri rányrkju. Mannkynið er þar í vanskilum á öllum sviðum og verður það vafalaust þann skamma tíma sem eftir er !

 

 

 

 

Tímaskekkja og tálsýn - frá upphafi !

 

 

Þegar Ísland varð fullvalda ríki, tók dansksinnaða embættismannaklíkan sem hér hafði stjórnað kerfinu að sér að hanna þær breytingar sem hér þurfti að gera. Þær urðu því að sjálfsögðu í anda danska ríkiskerfisins sem var svo aftur í anda annarra ríkiskerfa, sem miðuðu allt sitt við hrokafulla ráðsmennsku yfir almenningi. Þjóðarheill var þar því aldrei forgangsmál eða að neinu leyti sú meginforsenda sem málum réði. !

 

Í stað þess að byggja uppbyggingu hins nýíslenska fullveldis á kerfislegri einföldun, með hliðsjón af þjóðveldislegum grundvallarforsendum, var farið í að auka flækjustig ríkiskerfisins til að almenningur gerði sér síður grein fyrir því hvað væri verið að gera. Svo var tekin upp hin snobbaða eftiröpun á útlendum kerfishégóma, fálkaorðan og fleira fánýti !

 

Embættismannaliðið hugsaði vafalaust með sér, að gætu menn ekki lengur orðið danskir dannebrogsmenn, skyldi séð til þess að menn gætu orðið hliðstæða þess á íslenska vísu. Tauhálsar ráðuneyta og stofnana yrðu áfram að eiga fulla völ á því að geta verið orðum skreyttir alikálfar innan hinnar breyttu ríkisskipunar - alveg eins og tíðkaðist erlendis !

 

Þjóðfrelsisdraumar íslenskrar sjálfstæðisbaráttu skyldu því strax settir í bönd kerfislegra takmarkana og hafta eins og frekast væri unnt. Baktjaldaráðamenn fóru því auðvitað strax að huga að slíkri útfærslu mála, á hinn óþjóðlegasta hátt, eins og þeirra var von og vísa. !

 

Og þannig tók þetta dansk-skólaða embættismannalið völdin á fullvalda Íslandi og sá til þess með þrælseðli sínu að sem flest væri í fyrra fari. Svo úreltu þingin urðu sem fyrr hátt upp hafin, af þeirri afturhaldssinnuðu og óþjóðlegu valdaklíku, þvert gegn frjálsbornum íslenskum anda. Uppskera fullveldis-áfangans varð því önnur og verri en sáningin hafði kallað eftir !

 

Svo varð lýðveldið í fyllingu tímans að veruleika, einkum fyrir pólitíska náð og miskunn stjórnvalda í Bandaríkjunum og Bretlandi. Enn sem fyrr réðu erlend öfl þeirri framvindu sem varð. Og enn einn hégóminn var tekinn upp, í tilgerðarbúningi forsetaembættis. Fyrsti handhafi þeirrar vegtyllu var svo auðvitað innanbúðar-maður úr embættismannakerfinu, sem var á alla kanta sem klæðskerasaumaður í embættið !

 

Þar með varð lýðveldisstofnunin látin búa að sama falska ferlinu og fullveldisstofnunin áður. Og síðan hafa meira og minna uppskrúfaðir forsetar lýðveldisins, allir sem einn, fundið einn mesta unað sinn í embættinu í hégómaverkum, svo sem þeim að hengja fálkaorður á mann og annan, útlenda menn sem innlenda !

 

En það er svo undarlegt, að hinn almenni Íslendingur hefur aldrei lært að bera virðingu fyrir þessu ætlaða upphefðarglingri. Það er einhvernveginn ekki til staðar í þjóðlegri eðlisvitund Íslendinga að gleypa við slíku uppfyllingarefni. Orður höfða ekki til hins sanníslenska anda. Þær bera ekki með sér neinn vitnisburð um lífsstöðu frjálsra manna !

 

Þær voru teknar upp hér á sínum tíma að tilhlutan danskra íslendinga, og hafa aldrei notið neinnar virðingar sem almenn íslensk heiðurstákn, nema innan þeirra kerfishópa sem bjuggu og búa enn að geldri sálarhugsun þeirra sem lágu alla tíð hundflatir fyrir hégómasiðum herraþjóðarinnar !

 

Forsetaembættið, ásamt orðuveitingum sínum og öðrum hégóma, er óíslenskt að eðli og inntaki, uppsleikt sýndarmennskufyrirbæri erlendis frá. Við höfum ekkert með það að gera og það hefði aldrei átt að taka það upp hérlendis. Það hefur verið tímaskekkja og tálsýn frá upphafi. Sú gervimennska sem felst í því er okkur sem þjóð bara til skammar !

 

Við eigum að leggja þetta tuskuembætti niður og það sem fyrst, ásamt fálkaorðunni og öðru því sem í raun er ekkert nema vansi fyrir þjóðveldislega frelsishugsun íslensku þjóðarinnar. Látum ekki blinda okkur með slíkum falsgljáa-gyllingum sem innifela ekkert nema snobb !

 

Stefnum að því sem fyrr að lifa - í raun og veru – sem frjálst fólk í frjálsu landi og látum ekki hina margbölvuðu Farísea dulbúinnar kerfiskúgunar og stöðugs embættishroka fjötra okkur áfram og kefla með þeim lúmska hætti sem svo lengi hefur verið gert. Við getum ekki staðið keik fyrr en því marki er náð !

 

Lýðræði á að fela það í sér fyrst og fremst – að valdið sé og eigi að vera fólksins !

 

 

Hræðsluáróðurinn -

 

 

Það var talað hér forðum um Tyrki

sem tilvistar ógnandi vá.

Og rómurinn vandræða virki

það vissi til fullnustu þá,

þeim fylgdi sá forherti og myrki

fjandi sem Helvíti á.

 

Í ástandi aumu og bágu

og einkum á kotum við sjó,

á útkíki einatt menn lágu,

því ekkert gaf huganum ró,

svo hræddir við Hundtyrkja-plágu

að hjartað í brókunum sló.

 

Þeir töluðu um Eyjar og annað

og ýmsu í talið var slett.

Þó sumt væri kannski ekki sannað

og sumt væri alls ekki rétt.

En enginn gat krufið né kannað

af kunnáttu neina þá frétt.

 

Svo ýkjur með fullkomnu flæði

þar fylltu í sagnanna tóm.

Þær mögnuðu beiskju og bræði

og báru svo málin í dóm.

Svo löngum varð útkoman æði

og upphafið fengið frá Róm.

 

Með Tyrkjaráns-hættuna á heilum

fólk húkti við skilyrðin ljót,

svo altekið innrættum veilum

að ekkert gat staðið í mót.

Og andinn frá útlendum deilum

var allur af fordóma rót.

 

Þó Vínarborg tækist að verja

þá var ekkert öryggi til.

Því Tyrkinn var hamslaus að herja,

í heiftugum gjörningabyl.

Það skreið ekkert þar milli skerja

né skilaði neinu í vil.

 

Sú staða er líka við lýði

að líta á suma sem pest,

í samtímans siðlausa stríði

og svíkja og ljúga sem mest.

Þar hampað er hóflausu níði

svo hræðslan af fréttunum sést.

 

Um Rússana mörg er þar messa

svo magnþrungin borin um svið.

Og Kínverjar hreint ekki hressa

þar hagsmunastöðuna við.

Það er höggvið í hina og þessa

og hugsað um annað en frið.

 

Með veröld í vandræða klúðri

menn viðhalda lyginnar seið.

Og eyða í það ævinnar púðri

að úthrópa sannleikans meið.

En gleypa við glóðheitu slúðri

og glórunni tapa um leið.

 

En allt það sem aftengist skyni

fer illa með veraldarlýð.

Það fjötrar jafnt fjendur sem vini

í fordóma blekkingahríð.

Með óhróður einan í gini

er alið á kröfu um stríð !

 

                      Rúnar Kristjánsson

 

 

Hvaðan, hversvegna, hvert ?

 

Við þekkjum það öll að lífið er hverfult og það á sín endamörk í þeirri mynd sem við þekkjum það.

Þær raddir sem við höfum þekkt og kunnað að meta, hljóðna að lokum eins og okkar eigin rödd hljóðnar einhvern daginn. Það er gangur lífsins eins og menn segja, en þó öllu heldur gangur dauðans, því það er hann sem rýfur framvinduna og breytir öllu !

 

Jafnvel í bloggheimum finnum við fyrir þessu, því þar er sama lögmálið að verki. Raddir rísa, raddir hljóðna. Raddir margra sem þar hafa látið til sín heyra eru þagnaðar og stundum gerist það snögglega. Menn ræða dægurmálin fram á síðustu stund og svo eru þeir skyndilega horfnir. Staðreyndir lífsins eru oft dapurlegar og ekki síst þær sem tala um óhjákvæmilegan aðskilnað !

 

En allt frá byrjun gengur lífsferlið út á það að það verði aðskilnaður. Að lokum og stundum allt í einu hljóðna raddirnar í kringum okkur, við heyrum þær ekki lengur. Manneskjur hætta að vera til fyrir sjónum okkar og við finnum þær ekki framar nema í minningum frá liðnum tíma !

 

Það er dapurleg framvinda og enn í dag, þrátt fyrir allar hinar miklu framfarir í tækni og efnislegum hlunnindum, erum við engu nær um hinar þrjár meginspurningar lífsins. En þær eru samt á stöðugu róli í sálum okkar og öllu hugsanalífi. Þar hljóma þær óaflátanlega og biðja um svör. Við þráum öll að vita svörin við þeim. Hvaðan komum við, hversvegna erum við hér, hvert förum við ?

 

Í bloggheimum er tekist á um margt. Menn hafa misjafnar skoðanir á nánast öllum hlutum. Menn deila um alla skapaða hluti og stundum býsna óvægilega. En í raun eru það þessar fyrrnefndu höfuðspurningar sem brenna á öllum. Og berlegt er, að heimslegar framfarir, aukin tækni og yfirlýst menntunarsókn skilar okkur engu í því sambandi. Það allt heldur okkur öllu frekar fjær svörum !

 

Til hvers er þá þetta allt ? Þessi tilvera sem virðist ekki búa yfir neinni andlegri þroskasókn, þar sem allt virðist snúast í heimskulega hringi ömurlegrar sérgæsku, nánast frá vöggu til grafar ? Það er engin merkjanleg stefna hærra og upp, allt rekur að því er virðist á reiðanum norður og niður. Hverskonar sjónarspil er þetta líf eiginlega, þar sem allt virðist enda með óhjákvæmilegum dauða ?

 

Eitt er víst, að í allri hinni sjálfumglöðu þekkingu okkar liggur það ljóst fyrir – að við vitum ekki neitt. Við þekkjum ekki orsakir og afleiðingar þess lífs sem við lifum. Við vitum ekkert hvað verður um okkur og hvað felst í hinum svokölluðu vistaskiptum. Við erum á nákvæmlega sama stigi og einfaldi vinnumaðurinn sem sagði um miðja nítjándu öldina, spurður hvað hann héldi að yrði um hann eftir dauðann, og svaraði ,, ég læt það bara ráðast !”

 

En einhversstaðar hljóta að finnast svör og víst er að þeirra er hvorki að leita í yfirfljótandi tæknistigi né yfirborðskenndri menntun. Ef svo væri myndum við finna að eitthvað hefði miðað áleiðis. En okkur hefur í raun heldur miðað afleiðis og nú eyðum við tíma okkar í að umfaðma allskyns skurðgoð fánýtis og hégóma !

 

En dauðinn mun koma og banka að dyrum einn daginn. Við finnum fyrir honum þegar raddirnar hljóðna í kringum okkur, við finnum fyrir honum í bloggheimum og hvar sem er. Þegar ein rödd er þögnuð og horfin er samhljómur lífskórsins ekki lengur sá sami !

 

Af hverju leitum við alltaf hinna dýpstu svara á kolröngum stöðum ? Af hverju sitja menn við falskar uppsprettur lífið út í gegn og bíða sannleikans þar ? Eigum við enga von um að heyra aftur raddir þær sem við höfum elskað ? Höfum við fengið glötunina eina í vöggugjöf ?

 

Af hverju göngum við í myrkri, fyrst við vitum í sál okkar að ljós er til ? Erum við orðin svo tæknileg og efnisleg að við höfnum því að vera andleg ? Þurfum við ekki öll fyrst og fremst á því að halda, að vera endurborin til lifandi ljóss og þess samfélags sem dauðinn getur ekki sigrað ?

 

Notum skynsemina gegn glóruleysinu !

 

Heimsbyggðin er í þeirri stöðu að geta verið sett hvenær sem er í ægilegar aðstæður, eingöngu á forsendum persónulegra hagsmuna einstakra valdamanna. Það er vont að lifa við þá staðreynd !

 

Það dylst til dæmis engum sem rýnir í kortin, að töluverð aukning hefur orðið á síðari árum af óhæfum forustumönnum, sem hafa sleikt sig upp í valdastóla með lygum og lýðskrumi. Slíkir menn eru og verða alla tíð háskagripir og ávísun á slæma hluti og myndu raunar hvergi ná því að verða leiðtogar ef vitræn afstaða og heilbrigðar aðstæður réðu kjöri !

 

Hvað halda menn til dæmis að Trump Bandaríkjaforseti gerði, ef hann teldi víst og tryði því að stríð við Íran myndi tryggja honum endurkjör í komandi forsetakosningum í Bandaríkjunum ? Væri þá eitthvað verið að velta fyrir sér þjáningum milljóna manna af völdum slíks stríðs, yrði ekki bara hjólað undir blikandi stjörnufánum stórveldisins í enn eina helförina í Mið-Austurlöndum ?

 

Trump hefur að vísu oft talað um að fækka í herliði Bandaríkjanna víða um heim og segist öllu jafna vera andvígur stríði, en orð og gerðir virðast því miður sjaldan fylgjast að í háttalagi hans, enda maðurinn hið mesta ólíkindatól. Það er því erfitt að vita upp á hverju hann kann að taka ?

 

Hvar er annars friðurinn sem átti að komast á í Írak fyrir tilstilli Bandaríkjanna ? Eftir því sem best verður vitað, hefur ástandið í landinu eftir Flóastríðin lengstum verið miklu verra en meðan Saddam Hússein var og hét. Var hann þó enganveginn góður !

 

Hvað hefur unnist í Afghanistan ? Hvernig hefur verið farið með Sýrland ? Hvar er Libýa á vegi stödd ? Öll þessi ,,frelsuðu” lönd búa við stóraukið og margfaldað helvíti stríðs og neyðar – eftir bandarísku hjálpina !

 

Á nú kannski að bæta ,,frelsun” Írans við á bandaríska bjargráðalistann og gera öll Miðausturlönd að kraumandi nornakatli ótakmarkaðra stríðshörmunga til margra ára, í viðbót við það sem þegar er búið að skapa ? Og verður það kannski niðurstaðan, og þá helst til þess að tryggja óhæfum bandarískum forseta endurkjör ?

 

Bandaríkin hafa lengi viljað vera ráðamest í heimsmálunum, en þau eru sem stendur sjálf forustulaus í þeim efnum. Forstjórinn í Hvíta húsinu virðist eins þekkingarlaus varðandi alþjóðlega pólitík eins og hægt er að vera. Hann treður jafnvel illsakir við nánustu stuðningsríki Bandaríkjanna !

 

Skilningur hans á milliríkjamálum virðist nánast enginn og hann reynir oft að bæta upp það augljósa vanhæfi sitt með ótíndum hroka. Og sú breytni hefur iðulega orðið honum til hinnar mestu skammar !

 

En það sem er kannski verst, er að gegn þessum ómögulega valkosti, sem Trump svo sannarlega er, virðast demókratar ekki geta stillt upp neinum verulega frambærilegum manni, enda virðast þar helst í boði afgamlir og heilsutæpir kerfisjálkar. Hafa demókratar virkilega engum á að skipa sem getur staðið fyrir einhverri nýskipan í bandarískum stjórnmálum, engum manni sem getur boðað raunhæfa framtíðarsýn, nýja New Deal stefnu ?

 

Forustu hins vestræna heims er í vondum höndum þar sem Bandaríkjamenn eru. Átökin milli einræðistilburða Trumps forseta og lýðræðislegra grundvallarsjónarmiða bandaríska stjórnkerfisins eru mjög hættuleg og þarf ekki mikið að fara úrskeiðis þar til að þau valdi varanlegum skaða, jafnt heima fyrir sem á heimsvísu. Lýðræðið er víða í hættu í þessum heimi og jafnvel þar sem síst skyldi !

 

Í umræddum átökum er verið að leika sér að eldi sem gæti breiðst út í mannkyns-bölvuðu margfeldi og yrði ekki slökktur svo glatt. Hinir ægilegu Ástralíueldar myndu ekki þykja mikið mál í þeim samanburði !

 

Margir eru úlfar í sauðargæru, margir eru kosnir til góðra verka, en svíkja síðan allt sem þeim var trúað til að gera. Jafnvel Hitler var kosinn í upphafi með lýðræðislegum hætti. Þvílíka heimsbölvun dró sú kosning á eftir sér !

 

Nú er hægt með fullum rétti að segja að ýmsir smáhitlerar séu hér og þar við völd. Hvernig stendur á því, lærum við aldrei neitt ? Af hverju er ekki hægt að losna við slíka óværu af skildi mannkynsins ? Eru menn aftur farnir að sá fyrir tilkomu einhvers Stórhitlers, kannski Antikrists ?

 

Lýðræðið í heiminum á vissulega marga óvini og við skulum ekki gleyma því að það á sér ekki langa sögu. Það er með öðrum orðum hægt að koma því á kné og nógir virðast fúsir til þess verks. Viljum við að það verði ?

 

Við erum sannarlega ekki að troða veg til velferðar með mörgu af því sem við gerum. Það er löngu tímabært að taka upp aðra stefnu. Ef mannkynið og framtíð þess á að geyma í sér gildið mesta í þeirri stefnumörkun, verður mörgu að breyta. Það ætti ekki að dyljast neinum manni !

 

Og nú höfum við ekki einu sinni efni á því að bíða með slíkar breytingar. Lífið á blessaðri jörðinni okkar er nefnilega á beinni dauðaleið, það er að kafna í mengun og skít. Jafnvel börnin eru farin að skilja það !

 

Víst er að ef Donald Trump verður endurkjörinn forseti Bandaríkjanna í nóvember næstkomandi, verður það engu til stuðnings - nema óbreyttum helstefnuháttum mannkynsins – áframhaldandi dauðaleið !

 

Og því miður virðist mannkynið enn sem fyrr vera villuráfandi og algerlega ófært um að bjarga sér til áframhaldandi lífs á þessari jörð !

Um ljós og myrkur í samfélagi manna !

 

Oft er talað um ljós þegar vísað er til mannkærleika, góðsemi og gæsku. Það er mjög skiljanleg viðmiðun og eins þegar hatur, illvilji og öll ódyggð er kennd við myrkur. Í samfélagi okkar verðum við stöðugt vör við áhrif ljóss og myrkurs á líf okkar í gegnum öll samskipti okkar við aðra !

 

Og það segir sig sjálft, að eftir því sem áhrif ljóss og góðra gilda verða meiri því betra verður samfélagið, en andstæðan bætir hvorki samfélagið né nokkurn þann sem reynir að eitra út frá sér með rangsnúnu framferði. Því þarf alltaf að vera á verði fyrir hverjum þeim sem spillir samstöðu og þeim vilja meðal þegna landsins að láta gott af sér leiða !

 

Í seinni tíð hefur borið mikið á stórauknum sérgæðingshætti innan samfélags okkar. Allt virðist vera metið til verðs og peningahyggja fer hamförum. Félagsleg tengsl og fjölskylduleg skaðast iðulega við yfirgang einstaklinga sem virða ekkert nema eigin hag. Traust milli manna fer síminnkandi og allt sem þjónar illum tilgangi virkar sem niðurbrot fyrir samfélagsheildina !

 

Í eina tíð var sagt að lögin endurspegluðu siðferðisstöðuna á hverjum tíma. Það má vel vera að svo hafi verið, en í seinni tíð hefur lagasetning alls ekki virtst endurspegla almenna siðferðisstöðu, enda oft talið að það sé iðulega verið - með ýmsum lagasetningum - að styrkja stöðu einstakra vel megandi hópa innan þjóðfélagsins og þá yfirleitt á kostnað heildarinnar !

 

Miðað við gildi laga, þekkingu á lögum og virðingu fyrir lögum, mætti gefa sér það - að lögfróðir menn og fræðingar á því sviði ættu að vera manna löghlýðnastir. En margir hafa miklar efasemdir um að svo sé. Lögfræðingar virðast geta komið sér í allra handa klandur, þó menntun þeirra ætti að vera þeim viðvörun um hættumörkin og hvað langt megi ganga. Það eitt segir okkur að mikil þekking á lögum er alls ekki einhlít til að leiðbeina mönnum um farsæla og dyggðum prýdda vegi !

 

Sumir virðast einfaldlega þannig gerðir, að þeir vilji nota áunna þekkingu meira til ills en góðs. Það býr sem sagt í þeim meira myrkur en ljós. Og þegar sérfróðir menn í lögum þjóðfélagsins eiga í hlut með slíkum hætti, er ekki hægt að segja að þar sé borin mikil virðing fyrir því sem styrkt getur mannfélagið. Þá virðist menntun þeirra ekki hafa skilað sér til mikils !

 

Þá er öllu heldur til staðar tilhneiging til að misnota annað fólk á grundvelli einhverra yfirburða, kerfislægrar valdastöðu, fjárhagsgetu eða einhvers slíks. Það er vont að heyra af slíkum málum. Yfir þeim er ekkert ljós. Þar er myrkrið eitt til staðar í sálum, einbeittur brotavilji, hroki og forherðing !

 

Samfélags-sáttmálinn gengur út á annað. Hann segir okkur einfaldlega að við eigum samleið meðan við virðum sömu gildi. Þegar við hættum því förum við hvert í sína áttina og samfélagið hættir að vera til sem slíkt. Allt niðurbrotsverk gegn gildum samfélagsins er því liður í því að skapa glundroða og stjórnleysi. Það er ekki hægt að láta slíkt viðgangast !

 

Fólk sem stundar slík niðurbrotsverk verður því að sæta ábyrgð vegna framferðis síns, hvort sem það er löglært eða ekki. Öryggi samfélagsins krefst þess að settar séu skorður við slíku. Þá er ótvírætt um að ræða almannaheill. Enginn einstaklingur má komast upp með það að setja sig ofar lögum og svívirða eðlileg samfélagsleg lög með framferði sínu !

 

Á Íslandi hefur almennt verið litið svo á - að menn eigi að vera jafnir fyrir lögunum. Því miður eru til ýmis dæmi um annað og kerfisleg tilhneiging virðist oft til staðar með að láta suma fá mjúka sérmeðferð !

Almenningsálitið verður að vera á verði fyrir því að misbeiting af slíku tagi verði ekki stunduð hér og gerist ekki venja. Slík varðstaða hlýtur að vera að öllu leyti í þágu okkar allra !

 

Reynum staðfastlega að auka ljósið í samfélaginu og vísum alfarið öflum myrkurs og meina á bug !

Nokkur hugvekjuorð rétt fyrir jólin !

 

Við sem lifum nú erum afskaplega bundin við það sem er, og eigum flest erfitt með að setja okkur inn í aðstæður í liðnum tíma. Af því leiðir að við erum alltaf að dæma fyrri kynslóðir eftir þeim mælikvarða sem við viljum hafa í gildi í dag. Þeim mælikvarða sem við teljum líklega hinn eina rétta í hofmóði núsins. En það voru aðrir mælikvarðar á hlutunum áður fyrr og verða aðrir mælikvarðar á hlutunum þegar okkar kynslóð er horfin af velli og gleymd að mestu !

 

Þegar náttúruöflin fara sínu fram eins og þau hafa gert að undanförnu, þykir fólki erfitt við það að búa. Þau eru óhamin, fara ekki eftir neinum reglugerðum og beygja sig ekki fyrir neinu valdi. Það er erfitt að reikna þau út, jafnvel á yfirstandandi tölvutímum. Fólki finnst vont við það að una, því það vill hafa frelsi til alls. Grundvallarstef Laodíkeu-tímans er réttindi fólksins, réttindi til hvers sem er !

 

Fólk vill í sjálfsánægju sinni hafa alla sína hentisemi nú á tímum. Það er jafnvel að skemmta sér við að labba ofan í gígum eldfjalla þegar gos hefst. Og þó flestir séu í tali sínu hliðhollir náttúrunni, einkum þó þeirri sem í þeim sjálfum býr, eru þeir ekkert hrifnir af því þegar höfuðnáttúran fer að spila á eigin forsendum og gera þeim lífið leitt. Þá verður fólk ergilegt á alla kanta því vont veðurfar setur því skorður og það vill engar skorður !

 

Eitt sinn var sagt í kvæði, að þegar vellystar-ómenning kæmi að utan með skipakomum, stæði hún helst við í kaupstöðunum, því ef hún færi út fyrir þá – í íslenskt veður – frysi hún í hel. Það var mikið til í þeirri umsögn og nú þegar skipakomur og samgöngur við landið fara helst í gegnum höfuðborgina, segir sig sjálft að það er helsta leið ómenningarinnar inn í landið; eða alls þess sem þyrfti - þjóðarinnar vegna - að fá að frjósa í hel við náttúrulegar íslenskar aðstæður !

 

Af þessum ástæðum stöndum við sem fyrr frammi fyrir þeirri einföldu staðreynd, að íslenskt mannlíf er heilbrigðast til sveita, í dreifbýlinu, þar sem innflutt uppdráttarsýki og arfgeng ómennska hefur enn ekki náð að lama manndóm og framtakssemi einstaklinga og samfélags !

 

Þegar náttúruöflin minna á sig með harðvítugum hætti, er það fyrst og fremst fólkið í sveitunum sem fær að finna fyrir því. Það er jafnan í eldlínunni með bú sín og fénað og þá reynir á. Við höfum fengið að sjá hvað það getur tekið á tilfinningar bænda að þurfa að berjast við það að moka skepnur sínar úr fönn, í þrotlausri viðleitni til að bjarga því sem bjargað verður. Við þéttbýlisfólk þekkjum ekki sambærilegar aðstæður nema að litlu leyti, þetta grimmilega návígi við náttúruna, þegar hún lætur til sín taka og beitir afli sínu !

 

Hvernig skyldi þetta hafa verið á fyrri tímum, þegar harðindi gengu yfir, þegar Lurkar og fimbulvetur gengu hart að þjóðinni, þegar hafísinn lagðist að, sá forni fjandi, sú barátta til lífs og bjargar sem þá var háð ? Hún hlýtur að hafa verið hörð ? Það féllu líka margir, og sennilega væri margt sem þá átti sér stað, talið gagnrýnisvert samkvæmt núgildandi mælikvörðum. En það gilti bara annað þá, ekki linkuleg sjónarmið nútíðarfólks sem aldrei hefur þurft að hafa fyrir hlutunum !

 

Það er ekki lengra síðan en laust eftir 1880, að það kom um það bil sex ára harðindakafli á landinu okkar sem gekk mjög nærri mörgum. Þá hrökk meira að segja kvæðið Volaða land af munni þjóðskáldsins okkar Matthíasar og fjölmargir gerðust vesturfarar, gáfust endanlega upp á lífinu hérlendis. Og síðan hafa stundum komið tímar sem hafa minnt okkur heldur óþægilega á það að náttúran getur verið varasöm og að hún á ennþá til ýmislegt grimmt og harðhnjóskulegt sem við höfum kannski minna mótstöðuafl fyrir nú en löngum áður !

 

Við skulum því jafnan hafa það hugfast, að fólk hefur búið við langtum erfiðari tíma á Íslandi, en nú er hvað náttúruskilyrði varðar, og lifað af. Þessvegna erum við hér í dag. Og við skulum ekki dæma fyrri tíðar fólk of hart eftir mælikvarða nútímans. Það er rangur mælikvarði hvað það snertir. Fyrri kynslóðir háðu sína baráttu á sínum tíma og við megum bæta okkur í öllum samanburði ef við ætlum að standa okkur betur í okkar tíma !

 

Göngum því inn í komandi jólahátíð með þökk í hjarta til þeirra sem hafa á undan okkur gengið um þetta land, og heitum því að reyna að ávaxta okkar manndómspund hvert og eitt, ekki á þeirra kostnað, heldur á eigin forsendum. Ísland þarfnast þess, ekki síður en England, að hver maður geri skyldu sína – við allar aðstæður sem upp kunna að koma !

GLEÐILEG JÓL !

 

 

 

 

Innviðir kerfisins og almannaöryggi ?

 

 

 

Hrunið sýndi okkur svart á hvítu hvernig hálaunaðar eftirlitsstofnanir okkar voru í raun og veru, hvað þær voru í veruleikanum falskar og ábyrgðarlausar. Margt gerðist sem átti ekki að geta gerst ef kerfið virkaði eins og fólki var talin trú um að það gerði !

 

Síðan eru liðin mörg ár og fólki hefur verið sagt að þetta og hitt hafi verið lagað, en hefur það verið lagað ? Hvernig á að trúa og treysta yfirvöldum þegar traustið er ekki lengur fyrir hendi ?

 

Og núna kemur veðurhvellur ! Ekkert meiri en stundum hefur komið áður. Hinsvegar var óveðrið mun víðtækara, náði svo til um allt landið. Og hvað kemur þá í ljós ? Kerfið þolir ekki þennan eina hvell sem stóð þó í tiltölulega skamman tíma. Rafmagnskerfið klikkar og þar með allt samband þar og hér.

 

Frá hreinu öryggis-sjónarmiði er þetta alls ekki ásættanlegt og segir okkur enn einu sinni að hlutir sem taldir voru í lagi voru það alls ekki og illa haldið utan um heildar-skipulagið !

 

Varaafl reynist ekki fyrir hendi sumsstaðar, virðist hafa verið fjarlægt eða selt, eða að sumra sögn, ekki verið gert klárt til notkunar. Brotalamir í öryggisnetinu virðast hreint ekki fáar.

Margir aðilar skipta kerfinu í einhverjum hlutföllum á milli sín og enginn virðist ábyrgur þegar á heildina er litið. Handahófslausnir virðast svo gripnar upp úr þurru þegar allt er komið í þrot !

Varðskip sem á náttúrulega að vera til staðar fyrir aðrar neyðar-skyldur, er til dæmis látið vera rafmagnsstöð fyrir stórt bæjarfélag svo dögum skiptir !

 

Það sem stóð sig fyrst og fremst við þessar aðstæður og stendur sig alltaf er björgunarsveita-fyrirkomulagið okkar. Þar voru dáðir drýgðar sem löngum fyrr. Án þeirra sveita veit ég satt að segja ekki hvar við værum eiginlega stödd í þessu landi ?

 

Maður hugsar með sér : Hvað kemur í ljós ef Katla fer að gjósa ? Fer þá allt í handaskolum og þar með einhver mannslíf ? Hvað ef meiriháttar Heklugos dynur á, er einhver viðbragsáætlun æfð og reynd og klár varðandi það ?

 

Hvað ef meiriháttar eldgos yrði á Reykjaness-skaganum eða jarðskjálfti af yfirstærð á höfuðborgarsvæðinu ? Það getur margt gerst í þessu landi og tæknin hjálpar okkur ekki mikið ef hún dettur öll út á örlagastundu ?

 

Nú verður að taka þessi mál föstum tökum. Öryggiskerfi landsmanna á ekki og má ekki fara eftir einhverri helmingaskiptareglu milli einkaaðila og ríkisins, þar sem samhæfð og ábyrg yfirstjórn virðist ekki vera fyrir hendi. Það er sama ógæfuferlið og er að rústa heilbrigðiskerfinu !

 

Þetta öryggiskerfi verður að vera í höndum Ríkisins og Ríkið verður að vera ábyrgt í heild fyrir lífsheill þjóðarinnar og geta sýnt með trúverðugum hætti að það sé hægt að treysta því til þess að standa þar viðunandi á verði !

1OO ár frá fjöldamorðunum í Amritsar !

 

13. apríl á þessu ári voru hundrað ár liðin frá því að Bretar frömdu fjöldamorð á Indverjum í Amritsar á Indlandi. Umrædd fjöldamorð eru líka oft kennd við Jallianwala Bagh. Friðsamur mótmælafundur gegn yfirráðum Breta var í gangi í almenningsgarði og nokkur þúsund manns höfðu safnast þar saman til að hlýða á ræðumenn !

 

Þarna voru samankomnir almennir borgarar, sem áttu sér einskis ills von, en það var illt í aðsigi og það kom fljótt í ljós að níðingur var í nánd.

Breski hershöfðinginn Reginald Dwyer kom á vettvang með herlið. Hann hafði með sér vélbyssuvagna en götur að garðinum voru svo þröngar, að hann gat ekki komið þeim við. En hann lét loka leiðum að svæðinu og hermenn sína hefja skothríð á mannfjöldann án nokkurrar viðvörunar !

 

Eftir um það bil 10 mínútna stanslausa skothríð á varnarlaust fólkið voru hermennirnir orðnir svo til skotfæralausir, enda búið að skjóta að talið er um 1650 skotum. Tala fórnarlamba var talin samkvæmt breskum heimildum 379, en indverskar heimildir segja um 1000 manns hafi fallið og þar að auki nokkur hundruð særst, sumir af þeim mjög illa. Meðal fórnarlambanna voru sögð yfir 40 börn, þar af eitt aðeins 6 vikna gamalt !

 

Dyer hershöfðingi varð auðvitað hetja í augum sinna líka og þar með efri deildar breska þingsins, en gerðir hans voru hinsvegar gagnrýndar mjög í neðri deild. Herbert Asquith fyrrverandi forsætisráðherra og Winston Churchill þáverandi hermálaráðherra fordæmdu atburðinn. Báðir tóku þar kröftuglega til orða !

 

Rithöfundurinn frægi og Nóbelsverðlauna-hafinn Rudyard Kipling, sem fæddur var á Indlandi og lifði þar sín fyrstu ár, sagði hinsvegar að Dyer hefði gert skyldu sína eins og hann sá hana. Kipling hefur líklega talið fjöldamorðin hluta af því sem hann kallaði byrði hvíta mannsins, en það var einhverskonar fegrunar-útfærsla hans af óboðlegu framferði nýlenduveldanna á sínum tíma !

 

Rabindranah Tagore, hinum indverska Nóbels-verðlaunahafa, var aftur á móti gjörsamlega misboðið. Hann skilaði riddaratign sinni aftur til breskra yfirvalda með þeim ummælum ,,að slíkir fjölda-morðingjar væru ekki hæfir til að veita öðrum neina titla eða virðingarheiti !”

 

Eftir fjöldamorðin voru sett herlög á svæðinu og yfirmenn Dyers virtust fullkomlega sáttir við þennan verknað hans. Hann hlaut hinsvegar heitið “Slátrarinn frá Amritsar” meðal Indverja. Bresk stjórnvöld reyndu í fyrstu að hindra fréttir af atburðinum en það var náttúrulega engin leið og ekki hægt að þagga niður slíkan glæp !

 

Rannsóknarnefnd var því sett á laggirnar og Dyer hershöfðingi var kallaður fyrir hana. Hann var spurður hvort hann hefði notað vélbyssurnar ef hann hefði komið vögnunum við ? Jú, hann taldi að hann hefði gert það. Myndi það ekki hafa þýtt að töluvert fleiri hefðu fallið, var hann þá spurður ? Hann gerði ráð fyrir því !

 

Rétt er að minna á að þessi atburður gerist rétt eftir lok fyrri heimsstyrjaldarinnar og virðist sem lítill lærdómur hafi skilað sér til sumra manna eftir morðæðið á þeim árum. Dyer hershöfðingi var heldur ekki ákærður fyrir morð eða dreginn fyrir herrétt. Hann var bara sendur heim og þar lést hann óáreittur árið 1927 án þess að hafa sýnt nokkra iðrun !

 

Sum bresk blöð á hægri kantinum lýstu honum þá sem hetju, en hið frjálslynda blað Westminster Gazette sagði þá : ,, Enginn einn atburður í gjörvallri sögu okkar á Indlandi hefur greitt trausti Indverja á breskri réttvísi eins þungt högg og fjöldamorðin í Amritsar !”

 

Afleiðingar fjöldamorðanna urðu gífurlegar og fjöldi Indverja, sem áður höfðu verið hlutlausir eða jafnvel hlynntir Bretum, snerust gegn þeim og krafan um að Bretar hypjuðu sig burt fékk stóraukinn slagkraft !

 

Gandhi tók það skýrt fram að þessi glæpur sýndi meðal annars hvað breska yfirstjórnin í Indlandi væri fjarri því að standa þar á heilbrigðum grundvelli. Það eina rétta sem Bretar gætu gert væri að koma sér burt !

 

Margt væri hægt að segja fleira um þennan ógnaratburð, en hér skal staðar numið. En fjöldamorð þessi eru enganveginn eina hryðjuverkið sem Bretar unnu meðan þeir komust upp með að deila og drottna í hinum fjölmörgu nýlendum sínum víða um heim. Sú saga er enn óskrifuð að mestu !

 

Enn í dag hafa bresk stjórnvöld ekki beðist opinberlega afsökunar á því sem gerðist í Amritsar, frekar en Tyrkir á meðferðinni á Armenum. Ekki hefur heldur virst vera mikill áhugi meðal vestrænna sagnfræðinga að rekja umrædda sögu. Það er líklega illa borgað fyrir slíkt !

 

 

 

 

 

 

 

Um hernám hugvana ginningar !

 

 

Sumir menn virðast þannig gerðir, að það er alveg sama hvað lærðir þeir verða á skólavísu, þeir koma alltaf fyrir eins og sérstök dæmi um þröngsýni og í sumum tilfellum getur sú þröngsýni komið fram með yfirþyrmandi hætti í bókstaflega öllum athöfnum viðkomandi einstaklinga !

 

Sem betur fer eru slík öfgatilfelli ekki beint algeng, en hver sem kynnist einu slíku tilfelli mun fljótt komast á þá skoðun, að það sé heppilegast á heimsvísu að þau séu sem allra fæst !

 

Eitt af því sem afhjúpar einna helst þröngsýni slíkra manna sem hér um ræðir, er að þeir aðhyllast ungir að árum einhverja kenningafræði. Hún heltekur þá síðan svo að ekkert annað kemst að í huga þeirra. Þeir verða nánast það sem sumir vilja kalla andsetnir !

 

Þegar svo er komið, nota þeir allt til þess að halda fram átrúnaðar-kenningunni, þeir sníða allt að henni, ekki síst aukna menntun og allar lærdómsgráður sem þeir mögulega komast yfir. Það verður allt að þráhyggju kenningarinnar hjá þeim. Þeir ná því ekki á nokkurn hátt að lifa eðlilegu lífi !

 

Þeir koma sér upp fræðilegum átrúnaðargoðum, sem verða á stalli í hugarheimi þeirra meðan öndin þöktir í vitum þeirra. Þeir ferðast þannig á einhjóli þröngsýninnar í gegnum allt lífið. Slíkir menn verða auðvitað seint frjálsir í hugsun, jafnvel þó þeir kunni að vilja kenna sig við frjálshyggju !

 

Það er í raun og veru hægt að líta á slíka innan gæsalappa fræðinga sem afar brjóstumkennanleg grey. Jafnvel þótt þeir belgi sig yfirleitt upp með miklum lærdómshroka, er viðtekin venja að lítið mark er tekið á þeim. Þeir loka sig af með þreytandi þráhyggju sinni. Flestir reyna að sneyða hjá þeim, svo þeir eru oftast einir sér á sjálfskapaðri eyðimerkurgöngu !

 

Á Íslandi geta eflaust verið nokkrir menn af þessu tagi, en það er kannski aðeins einn sem er verulega þekktur sem slíkur. Og hann er trúlega að margra mati samnefnari fyrir allt það sem sagt er hér að framan. Og eins og margir munu vita, á hann sín átrúnaðargoð og þau eru vafalítið bókuð og stimpluð í sál hans og sinni fyrir lífstíð !

 

Það eina sem slíkir menn geta hugsanlega kennt öðrum og þá líklega helst ómeðvitað, er að það þurfi að umgangast öll kenningakerfi með mikilli varúð, svo menn týni sér ekki alfarið inni í myrkviði þeirra, sjálfum sér og öðrum til meins og mæðu. Þeir eru nefnilega lifandi dæmi um það hvernig þá fer og það eru örlög sem allir ættu að forðast !