Horft til komandi gamalmennaslags !

 

Sú var tíðin að talað var mikið um að sovéska kerfið væri orðið svo hægfara og íhaldssamt, að ekki kæmust þar á toppinn aðrir en afgamlir skarfar, sem ekkert ættu eftir nema að geispa golunni !

 

Það var töluvert til í þessu, einkum á seinni árum Sovétríkjanna. En þá var líka búið að binda kerfið í þann fasta hnút sem hengdi það að lokum. Þannig fer yfirleitt fyrir öllu sem maðurinn baslar við að byggja upp !

 

Mikið var gert úr því á sínum tíma hvað John F. Kennedy væri reffilegur forseti, en þá var Kruchev leiðtogi Sovétríkjanna og rúmlega 20 árum eldri en JFK. Frískleikinn var greinilega Bandaríkjamegin !

 

Það verður þó að segjast, að Krússi þótti eiginlega óvenju líflegur af Rússa að vera. Hann gat jafnvel brosað af og til, en yfirleitt þóttu sovéskir leiðtogar þungir á brúnina og ekki árennilegir !

 

En áfram með samanburðinn. Lyndon Johnson tók sig heldur betur út en Brechnev, sem minnti alltaf einna helst á svipþungan gorilluapa og Kosygin var ekki beint hressilegur að sjá. Þó Nixon þætti alla jafna nokkuð skuggalegur á svipinn, hafði hann samt vinninginn þegar hann var borinn saman við Brechnev og þótti engum mikið !

 

Gerald Ford virtist alltaf nokkuð strangur að sjá, enda var hann aldrei kosinn almennri kosningu til forsetaembættisins. Það hefur kannski valdið honum einhverju sálarlegu harðlífi sem komið hefur fram í svipnum !

 

Það létti því ekki að ráði til í Hvíta húsinu fyrr en með Jimmy Carter, enda hvíldi enginn Watergate skuggi yfir honum. Auk þess var hann á besta aldri og bauð af sér nokkuð góðan þokka !

 

En Jimmy greyið fékk nú ekki nema eitt kjörtímabil og honum heppnaðist ekki að ná góðum tökum á embættisstarfinu. Hans tími kom ekki fyrr en löngu eftir forsetaárin og er það nokkuð merkileg saga út af fyrir sig !

 

En eftir tíð Carters í Hvíta húsinu, fór heldur að versna með hina forsetalegu aldursstöðu, því Ronald Reagan var 70 ára þegar hann tók við og átti samt eftir að sitja áfram sem forseti í heil 8 ár !

 

Sumir vilja nú meina að hann hafi ekki verið mikið með á nótunum seinna kjörtímabilið, en málin hafi reddast með ,,góðra manna hjálp” eins og stundum er sagt - til að fegra hlutina !

 

En 1982 dó Brechnev og sem betur fer. Hann var þá 76 ára og búinn að vera vitagagnslaus við völd alla tíð. Eftirmaður hans var Yuri Andropov, klár maður á margan hátt, en gamall orðinn og það sem verra var heilsulaus. Áður hafði hann lengi verið við stjórn KGB !

 

Andropov gat lítið beitt sér, vegna eigin heilsuástands, þó hann hefði líklega haft viljann til þess. Hann dó 1984 eftir 15 mánuði við völd. Þá var kosinn í hans stað Konstantin nokkur Chernenko, sem var orðinn svo gamall og frosinn kerfiskarl, að það sást varla lífsmark með honum, enda dó hann endanlega árið eftir !

 

En þá brá svo við, að tiltölulega ungur maður Mikhail Gorbasjov, var kosinn leiðtogi Sovétríkjanna og þá var staðan orðin sú - að sá sovéski var nánast 20 árum yngri en sá bandaríski. Dæminu sem sagt alveg snúið við frá Kennedy-árunum og frískleikinn orðinn sovéskur !

 

Staðan lagaðist þó heldur þegar Bush eldri tók við, en hann var 13 árum yngri en Reagan. En næst gerðist það að Rússar lögðu Sovétríkin niður, enda orðnir svo miklir kapítalistar að þeir gátu ekki verið þekktir fyrir það lengur - í eigin hugsun - að vera kallaðir kommar !

 

Gorbasjov missti þar með öll völd og hafði ofan af fyrir sér næstu árin með fyrirlestrum á Vesturlöndum, í ýmsum hægri manna klúbbum, sem borguðu vel, en Boris Jeltsin, skírður upp úr vodka, kom fram í staðinn sem forseti Rússlands !

 

Þegar þarna er komið sögu, er gamli Bush á útleið og Clinton á leiðinni að taka við sem forseti í Bandaríkjunum, maður á besta aldri og sæmilega fjörmikill að sögn. Aftur snerist dæmið við !

 

Jeltsin sat tvö kjörtímabil við völd, en var orðinn heilsulaus og að sumra sögn heiladauður seinna kjörtímabilið, enda var hann þá orðinn eins og lifandi lík í fjölmiðlum. En aðrir léttu víst undir með honum þá, eins og áður hafði gerst hjá Reagan, og sumir hjálparkokkarnir voru að vestan !

 

1999 tók svo við hjá Rússum tiltölulega ungur og óþekktur maður Vladimir nokkur Putin, lágvaxinn en snaggaralegur náungi. Sagt er að Jeltsin hafi valið hann og rennir það stoðum undir þá kenningu að hann hafi þá verið orðinn heiladauður !

 

En Vesturlönd voru nú mjög sátt við Putin þennan í fyrstu, því þau héldu að hann væri þeirra maður og líklegur til almennilegheita. Það var ekki farið að tala um KGB fortíð hans fyrr en slettist upp á vinskapinn síðar. Þá fór Putin nefnilega að fara sínar eigin leiðir og tók engri leiðsögn lengur !

 

Svo gerðust það undur í Júessei sem enginn gat skilið, að yngri Bush komst til valda. Hann var samt ekki þjakaður af háum aldri, en sumir töldu að greindarvísitalan hjá honum hefði mátt vera hærri eða í það minnsta virk. Hann fékk samt - líklega af stríðsástæðum - 2 kjörtímabil, - en gerði eiginlega sitt besta til að vera talinn með lökustu forsetum Bandaríkjanna !

 

Eftir hann kom Barack Obama sem þótti afskaplega sprækur maður og líklegur til afreka. Varla hafa meiri væntingar verið gerðar til nokkurs annars forseta þar vestra í háa herrans tíð !

 

Thorbjörn Jagland rauk meira að segja upp með látum og veitti honum friðarverðlaun Nóbels fyrir ódrýgðar dáðir. En Obama gerði nú ekki neitt stórt, nema þá kannski á ónefndum stað. En hann fékk samt 2 kjörtímabil og fór svo sína leið, enn með ódrýgðar dáðir í farteskinu !

 

Eftir það varð Donald Trump forseti, orðinn 70 ára og kannski eitthvað kalkaður. Varla hafa stjórnarathafnir annars forseta í Bandaríkjunum orðið jafn umdeildar í allri sögu sambandsríkisins og vandséð hvernig stórfurðulegur ferill viðkomandi manns kemur til með að enda. Líklegast er þó að það verði með einhverri sögulegri brotlendingu !

 

Og nú er komið árið 2020 og enn er hinn lágvaxni og snaggaralegi Vladimir Putin mestur valdamaður í Rússlandi, eftir rúm 20 ár á toppnum og þó ekki nema 68 ára gamall. Og félagi hans Dimitri Medvedev, sem hann skiptir stundum völdum við – svona upp á grín, er bara 55 ára. Klifurgangan á toppinn er greinilega ekki eins langsótt í Rússó og eitt sinn var !

 

En nú stefnir hinsvegar í það í fyrsta sinn, að forsetakosningar í Bandaríkjunum verði gamalmenna-slagur. Trump verður þá 74 ára og Joe Biden 78 ára. Bernie Sanders sem um tíma virtist geta komið til greina sem mótframbjóðandi Trumps er 79 ára !

 

Það er greinilega enginn jafni John F. Kennedys í sjónmáli, röskur og reffilegur að sjá. Hvað veldur þessari amerísku ellismella-pólitík ?

 

Er bandaríska kerfið nú orðið eins staðnað og frosið, eins og það sovéska var áður ? Er nú svo komið að aðeins fólk á áttræðisaldri nær þar á toppinn ? Er Hvíta húsið að verða einhverskonar Dvalarheimili aldraðra pólitíkusa ?

Ég bara spyr ?