Leikið á svörtum nótum !

 

Margrét Thatcher er og verður goð á stalli hjá mörgum. Hún komst til valda í Bretlandi þegar frjálshyggjan reið þar húsum sem mest og var svo ljónheppin að hliðstæður valdhafi var vestanhafs í Hvíta húsinu nánast allan hennar tíma. Það skipti máli fyrir Thatcher að eiga frjálshyggju-bandamann þar, enda vegur breskur ráðamaður ekki mikið nú á dögum nema með því móti !

 

Það slitnaði því aldrei slefan milli Thatchers og Reagans meðan þau sátu að völdum, og auðhringar og önnur máttarvöld myrkranna, kunnu sér ekki læti því þetta voru sko leiðtogar eins og þeir áttu að vera - að þeirra mati. Þeir fengu svigrúm til alls og ef eitthvað skorti á var fyrirstaðan fjarlægð með einhverjum hætti. Thatcher var þannig alfarið pólitíkus fjármagnsaflanna og hins svarta íhalds !

 

Til allrar óhamingju var Verkamannaflokkurinn lengi vel í forustukreppu á hennar tíma og náði af þeim sökum enganveginn vopnum sínum. Hann stóð sig því hvergi í stykkinu og margir leiðandi menn þar orðnir deigir og linir og makráðir eins og krötum hættir svo til að verða. Margt fleira kom líka til sem létti kerlu róðurinn við að brjóta niður almenn velferðar markmið, en við þá iðju fann hún sig öllu öðru fremur. Seint verður um hana sagt að hún hafi verið hliðholl alþýðu manna !

 

Það var nokkuð snautlegt að Thatcher skyldi að lokum verða að víkja fyrir John Major, sem er líklega einhver litlausasti forsætisráðherra Bretlands, þótt þeir hafi nú nokkrir verið heldur rýrir í roðinu. En staðreyndin var sú, að eftir rúman áratug við völd voru nánast allir búnir að fá alveg nóg af

,, Járnfrúnni ” og yfirgangi hennar og frekju og henni var enganveginn stætt á því að sitja lengur. Ekki var því mikil reisn yfir endalokunum !

 

Það er haft fyrir satt að Thatcher hafi einhverntímann, eftir að hún flæmdist frá völdum, látið þau orð falla, að eitt helsta afrek hennar hafi verið að skapa ,,The New Labour !” Það hefur sennilega hlakkað í henni þegar hún lét þau ummæli flakka. Hún hefði líklega alveg eins getað sagt, að hún hefði skapað hægri /vinstri manninn ,, Tony Blair !”

 

Tækifærissinnuð hægri sveifla Verkamannaflokksins kom Blair til valda og það má alveg færa rök fyrir því að hann hafi blandað í stefnu flokksins ákveðnum skammti af Thatcher-isma, en Blair var alla tíð mjög ófyrirleitinn tækifærissinni. Heilsteypt stefna og framtíðarsýn var ekki til í hans vopnabúri. Hann spilaði á stöðu mála frá degi til dags og fór marga hringi ef honum bauð svo við að horfa. Kjaftagleiður var hann alla jafna og óforskammaður og blaðraði sig löngum í gegnum allt !

 

Þegar loks kom að því að hann eftirlét skugga sínum Gordon Brown forsætisráðherra-embættið munu fáir hafa saknað hans, svo illa var hann búinn að leika eigin orðstír. Það voru eiginlega allir svo fegnir að losna við hann, að það var í fyrstu ekki hugað mikið að eftirmanninum !

 

En Brown var í raun af sama sauðahúsinu en hafði hinsvegar enga útgeislun sem Blair hafði þó. Þegar hann tók við, var það eins og þegar Halldór tók við af Davíð. Þumbarar tóku við í báðum tilfellum og reyndust afleitir leiðtogar eins og við var að búast !

 

Það er vafasamt að breskt velferðarkerfi bæti stöðu sína í komandi tíð, því hvaðan ætti viljinn til þess að koma ? Kratar í Bretlandi virðast alfarið komnir á mála hjá fjármagnsöflum og markaðsvæðingar-postulum engu síður en íhaldsmenn og víðar má sjá svipað ferli eins og til dæmis í Svíþjóð, þar sem kratar hafa algerlega misst tengslin við fyrri hugsjónir !

 

Sennilegt er að almenn lífskjör versni á næstu árum í Evrópu og margt leiti í gamlan farveg með snobbi, konungadýrkun og skerðingum á almennum mannréttindum. Í þeim hópi sem aðhyllist hvað mest svarta íhaldsstefnu, endurvakta mismunun og fjárhagsleg forréttindi. verður nafn Margrétar Thatcher líklega alltaf ofarlega á blaði, en varla hjá öðrum !